Onderzoek 'Abdijbibliothecarissen, de laatste getuigen'

Pater bij compacusrekken in bibliotheekmagazijn

Het project 'Abdijbibliothecarissen. De laatste getuigen' wil mondelinge en materiële bronnen rond erfgoedbibliotheken in historische kloosters en abdijen in Vlaanderen vastleggen. Deze semi-openbare bibliotheken bezitten bijzonder waardevolle en diverse historische erfgoedcollecties die vaak nog werden samengesteld tijdens het ancien régime. Vaak zijn ze niet of nauwelijks ontsloten. De verantwoordelijke bibliothecarissen zijn meestal hoogbejaard en hun kennis en expertise, die soms eeuwenlang werden doorgegeven, gaan verloren. Het onderzoek wordt uitgevoerd door de KU Leuven Bibliotheken -  Maurits Sabbebibliotheek.

Precaire toestand

De toekomst van abdij- en kloosterbibliotheken wordt bedreigd. De draagkracht van de instellingen is achteruitgegaan door het proces van ontkerkelijking en het beheer wordt complexer en duurder omwille van professionalisering. De precaire situatie in Vlaanderen wordt beschreven in De wet van de remmende achterstand. Preservering, conservering, ontsluiting en digitalisering in Vlaamse erfgoedbibliotheken.1 Eén van de vaststellingen van dit onderzoek luidt dat er een duidelijk tekort is aan expertise in deze instellingen om de instandhouding en de ontsluiting van de collecties te verzekeren.

De KU Leuven Bibliotheken - Maurits Sabbebibliotheek wil als internationaal erkende theologische bibliotheek en Vlaamse erfgoedbibliotheek vanuit haar kernopdracht en in samenwerking met andere instellingen en netwerkverbanden een kennis- en ondersteuningsplatform uitbouwen. De KU Leuven Bibliotheken - Maurits Sabbebibliotheek wil een betekenisvolle rol spelen in de ontwikkeling van een langetermijnvisie over ontsluiting, begeleiding en valorisatie van deze uiterst kwetsbare collecties. Het project verzamelt en analyseert basisgegevens om deze visie te formuleren en te ondersteunen.

Doelstellingen

Binnen het project is het samengaan van het ontsluiten van materiële en immateriële bronnen een belangrijke inzet. Het project heeft drie welomschreven doelstellingen. Op de eerste plaats wil het een archief samenstellen van uitzonderlijke getuigenissen (oral history) met verhalen en herinneringen van de laatste, meestal hoogbejaarde bibliothecarissen. Op de tweede plaats wil het project een actualisering aanleveren van de dertig jaar oude gegevens2 over de samenstelling van de huidige collecties in de geselecteerde bibliotheken.

Een grondig syntheserapport met aanbevelingen is de derde doelstelling. Dit rapport wil de aanzet zijn tot nieuwe visies op de toekomst van abdij- en kloosterbibliotheken. Het is de intentie van het project om de wisselwerking en het stewardship te stimuleren tussen talrijke (vaak bedreigde) eeuwenoude abdij- en kloostercollecties met erfgoeddeskundigen en erfgoedwerkers in Vlaanderen. De ontsluiting voor het brede publiek (toonmoment op Erfgoeddag 2015, een website met verhalen) en het selectief ter beschikking stellen van de
onderzoeksgegevens zijn twee bijkomende doelstellingen die in een belangrijke mate zullen bijdragen aan de bewustmaking van de waarde van de vele bedreigde collecties.

Vlaamse Erfgoedbibliotheek

De Vlaamse Erfgoedbibliotheek is lid van de projectstuurgroep en adviseert het onderzoeksteam vanuit de eigen ervaring met het in kaart brengen van collecties, het Cometa-model, en het onderzoeken van de noden en behoeften van erfgoedbibliotheken. De onderzoeksgegegeven zullen door de Vlaamse Erfgoedbibliotheek worden gebruikt om de Collectiewijzer Erfgoedbibliotheken te actualiseren.

Details
Soort activiteit 
Project
Looptijd 
10-2014 - 10-2015
Vlaamse Erfgoedbibliotheken
Beleidsperiode 
Rol 
Adviseur
Rol 
Lid stuurgroep
Zie ook
  • Activiteit
  • |
  • 17-11-2014