Tentoonstelling 'De letterzetter als grafisch ontwerper'
Alledaags drukwerk uit de negentiende eeuw is vaak prachtig vormgegeven. Drukkers toonden via efemeer drukwerk (waarvan de inhoud van kortstondig belang is) hun vakbekwaamheid. Letterzetters ontwikkelden zich daarbij tot grafisch ontwerpers. De Historische Drukkerij Turnhout zet in 2013 deze prehistorie van het graphic design in de schijnwerper.
Van letterzetter tot graficus
Gutenberg vond het principe van drukken met losse letters uit met slechts één doel: het drukken van boeken. Maar al snel werden drukpersen ook ingezet voor andere doeleinden zoals voor het overbrengen van informatie en aankondigingen van allerlei soort. De groeiende industrie en handel in de negentiende eeuw zorgden voor een enorme expansie van dit soort drukwerk.
Drukkers specialiseerden zich en produceerden briefhoofden, handelskaarten en vele andere vormen van alledaags drukwerk. Waar in eerste instantie de inhoud primeerde, werd het uiterlijk van dit soort efemeer drukwerk steeds belangrijker.
Letterzetters werden ware kunstenaars, hoewel hun creativiteit nog niet financieel werd erkend. Schoon drukwerk maken hoorde gewoon bij hun taken. Pas in het begin van de twintigste eeuw werd grafische vormgeving een volwaardig beroep.
Tentoonstelling
De tentoonstelling 'De letterzetter als grafisch ontwerper. Alledaags drukwerk in de negentiende eeuw' is nog het hele jaar te bezoeken. De Historische Drukkerij Turnhout is een weekend per maand geopend voor het publiek. Meer informatie vindt u op de website van de drukkerij.
Gedigitaliseerde 'vliegende bladen'
De Universiteitsbibliotheek Gent, partnerbibliotheek van de Vlaamse Erfgoedbibliotheek, bezit een belangrijke collectie efemeer drukwerk uit de late negentiende eeuw. Hoofdbibliothecaris Vander Haeghen verzamelde toen ruim een miljoen stuks 'wegwerpdrukwerk' onder de noemer Feuilles Volantes of Vliegende Bladen. De collectie bevat unieke historische documenten, waaronder brochures, catalogen, almanakken, prospectussen, brieven, prenten, tekeningen, liederen, affiches, programma's en reclames.
Een deel van deze collectie is gedigitaliseerd en online te bewonderen via de beeldbank van de UGent.
