Tentoonstelling ‘Houtsneden in incunabelen'

In de voorzaal van Museum Meermanno hebben de Koninklijke Bibliotheek (KB) en Museum Meermanno | Huis van het boek een bijzondere tentoonstelling ingericht over illustraties in de vroegste gedrukte Nederlandse boeken – de incunabelen (1450-1500). Aan de hand van een exquise selectie worden bepaalde aspecten van deze vroege illustraties voor het voetlicht gebracht. Door het handschrift van het Getijdenboek uit ca. 1450-1475 naast een vroege druk te leggen, is bijvoorbeeld te zien dat de vroege drukkers zich door middeleeuwse kopiisten lieten inspireren.

Deze boeken werden meestal geïllustreerd met afdrukken van houtsneden. Omdat het maken van een houtsnede arbeidsintensief en dus kostbaar was, werden houtblokken steeds opnieuw gebruikt. Niet alleen voor een volgend eigen boek, maar ze werden ook doorverkocht of nagelaten aan opvolgers. Soms werden ze zelfs verzaagd. Op de tentoonstelling is bijvoorbeeld te zien dat het houtblok van een uiterst kostbaar blokboek, de Biblia Pauperum, later in stukken gezaagd is. Die stukken werden weer gebruikt om andere boeken te illustreren.

Bij het afdrukken van houtsneden wordt grote druk op het houtblok uitgeoefend waardoor van lieverlee beschadigingen ontstonden. Deze maken het mogelijk ongedateerde boeken waarin houtsneden zijn gebruikt een plaats te geven in de chronologische reeks van gedateerde drukken waarin dezelfde houtsneden voorkomen. Ook daarvan zijn in de tentoonstelling een aantal voorbeelden te zien. De getoonde werken zijn afkomstig uit de Koninklijke Bibliotheek en het Museum Meermanno.