Zoeken in Agenda: Manuscripten

In het najaar van 2011 wijdt het Gentse museum STAM een tentoonstelling aan het Liber Floridus. Dit middeleeuws handschrift (1100) is afkomstig uit de Sint-Baafsabdij in Gent en geschreven door kanunnik Lambertus van Sint-Omaars. De autograaf wordt bewaard in de Gentse Universiteitsbibliotheek en werd op 27 maart 2008 opgenomen in de topstukkenlijst van de Vlaamse Gemeenschap.

Vóór de uitvinding van de boekdrukkunst werden boeken met de hand geschreven. Dit betekende dat elk boek uniek was en maar op één plaats raadpleegbaar kon zijn. Een groot aantal van deze vooral middeleeuwse manuscripten werd op indrukwekkende wijze door kunstenaars verlucht ofwel gedecoreerd. Dergelijke boeken zijn in feite allemaal kleine ‘musea' van vaak bijzondere kunstwerken. Sommige daarvan verwierven wereldfaam.

In 1996 werd de Saint Catherine Foundation gesticht om geld in te zamelen voor de bewaring van de legendarische bibliotheek van het beroemde Sint-Catharinaklooster op het schiereiland Sinaï in Egypte. Sinds 1998 is professor Nicholas Pickwoad verantwoordelijk voor de planning en uitvoering van het conservatie-project van deze collectie, die meer Byzantijnse en Griekse banden bevat dan om het even welke andere collectie in de wereld.

In deze lezing behandelt Eltjo Buringh de productie van middeleeuwse manuscripten en hun gebruik in elf regio's van het Latijnse Westen. Met behulp van een uitgebreide bibliotheek en andere informatie werd een steekproef genomen op basis waarvan een statistische analyse van overgeleverde manuscripten kon worden uitgevoerd voor de periode 500–1500. Ook andere data werden benut om verlies-ratio's van dergelijke boeken in het Latijnse Westen te kwantificeren.

De Koninklijke Bibliotheek van België en de Bibliothèque nationale de France bundelen hun krachten om de bloeitijd van de Vlaamse miniatuurkunst in het volle daglicht te zetten. Ze organiseren een dubbeltentoonstelling die opent in Brussel (van oktober tot december 2011) en daarna een vervolg krijgt in Parijs (van maart tot juli 2012). Het publiek krijgt op elke plaats verschillende handschriften te zien. In totaal worden maar liefst 140 prestigieuze verluchte handschriften aan het publiek voorgesteld.

Naar aanleiding van de herneming van het concert 'Canti vespertini. 18de-eeuwse vespergezangen uit de Onze-Lieve-Vrouwekerk Kortrijk' door het ensemble Respiro en het koor Ars Vocalis, stelt het Kortrijkse Rijksarchief opnieuw een aantal van de uitgevoerde vroeg-18de-eeuwse muziekpartituren tentoon, naast nog enkele andere muziekhandschriften en -boeken uit het archief van het Kortrijks Onze-Lieve-Vrouwkapittel. lees verder

De Bijbel van Anjou kwam in de 14de eeuw tot stand aan het tumultueuze Hof van Napels. Het pronkstuk wordt voor het eerst aan het grote publiek getoond en heeft een uitzonderlijke historische, culturele en artistieke waarde. Lieve Watteeuw, curator van de tentoonstelling in M, wijdt u tijdens een tweedaagse cursus in in de sublieme miniaturen én de geschiedenis van het koninkrijk Anjou. Macht, intriges, goud, een paar schimmige figuranten en enkele uitzonderlijke kunstenaars vormen een explosieve mix.

Bijbel van Anjou - Napels 1340 - een koninklijk handschrift ontsluierd toont de sublieme miniaturen van een zo goed als onbekend pronkhandschrift dat in de waanzinnige veertiende eeuw aan het tumultueuze Koninklijk Hof van Napels tot stand kwam. Macht, intriges, goud, een paar schimmige figuranten en enkele uitzonderlijke kunstenaars vormen een explosieve mix.

Is er een verschil tussen het studentenleven van nu en dat van pakweg 300 jaar geleden? Wat leerden de studenten zoal aan de universiteit? Hoe verliepen de examens? Wat stond er op het menu in de kostschool – in die tijd ‘pedagogie’ genoemd? Bestond er veel wedijver tussen de studenten en tussen de pedagogieën? Wat deden de studenten om zich te ontspannen? Hielden ze toen ook al fuiven? Verveelden ze zich zo erg in de les dat ze al die droedels en figuurtjes tekenden in hun schriften?

Dit jaar liggen in België maar liefst drie tentoonstellingen rond middeleeuwse handschriften in het vooruitzicht. In Museum M kan u kennis maken met de verborgen schatten uit het muzikale en artistieke patrimonium van Vlaanderen.