Veelgestelde vragen

Hoeveel kost een UPLA-onderzoek?

De vzw Vlaamse Erfgoedbibliotheken stelt het UPLA-model met alle bijhorende documenten vrij en gratis ter beschikking. Ook de UPLA-koffer kan kosteloos worden ontleend.

Voor de vorming voor collctiebeheerders vragen wij per ingeschreven persoon een deelname in de kosten.

Je kan tegen betaling een beroep doen op een UPLA-deskundige. Die moet je zelf (volgens de eigen procedures) de opdracht geven en vergoeden voor het geleverde werk. 

Waarom werkt UPLA met een steekproef?

UPLA verzamelt informatie op basis van een representatieve steekproef op collectieniveau. Op deze manier wordt de inventarisatietijd tot een minimum beperkt en kunnen er toch gefundeerde uitspraken worden gedaan op collectie-niveau. De schade-inventarisatie van alle stukken in een collectie kost heel veel tijd en dient hoofdzakelijk een objectgerichte aanpak.

Welke soorten collecties komen in aanmerking?

In de eerste plaats dient UPLA voor boeken, periodieken, kranten en eenbladdrukken. UPLA houdt rekening met materialen als papier, linnen, leer en perkament. Je kan UPLA ook gebruiken voor de screening van ongebonden (archief)materiaal. Foto’s, charters, kaarten en moderne informatiedragers (cd, tape, etc.) zijn van UPLA uitgesloten.

UPLA is geschikt voor zowel historische collecties als modern bibliotheekmateriaal. Is er een duidelijk onderscheid tussen deelcollecties in jouw bibliotheek? Dan kan je overwegen om meerdere UPLA-onderzoeken uit te voeren.

Je kan UPLA toepassen op grote erfgoedcollecties van verscheidene kilometers, maar ook op kleine collecties van enkele duizenden boeken. Voor collecties kleiner dan tienduizend objecten kan je de steekproefgrootte aanpassen. Meer informatie hierover vind je in de UPLA-handleiding.

Hoewel in principe alleen gecatalogiseerd bezit wordt onderzocht, kan het model ook worden toegepast op nog niet ontsloten collecties.

Moet ik eigen medewerkers inzetten voor UPLA?

Dat is niet verplicht. Je kan een UPLA-deskundige inhuren die het onderzoek volledig voor jou uitvoert. Toch raden we aan om UPLA onder deskundige begeleiding uit te voeren met eigen medewerkers: om de kosten te drukken en om een kans op interne expertiseopbouw te benutten.

Wat moeten mijn medewerkers kunnen?

Een organisatie kan eigenlijk elke medewerker (van uitvoerend tot leidinggevend) inzetten. Ze moeten wel over de volgende attitudes en competenties beschikken:

• Ze zijn overtuigd van het nut van het UPLA-model en van de noodzaak om conserveringsproblemen aan te pakken.
• Ze kunnen routinematig, nauwkeurig en resultaatgericht werken.
• Ze kunnen goed samenwerken in een klein team.
• Ze zijn gedreven om de eindstreep (een afgerond onderzoek van 300 steekproeven) te halen.
• Ze hebben affiniteit met de collectie en haar behoud.
• Ze hebben inzicht in boekconstructies en de materialen waaruit deze vervaardigd zijn.
• Ze zijn bekend met de catalogus en de ordening van de collectie.
• Ze zijn fysiek in staat om staand werk in de magazijnen uit te voeren.

Hoeveel medewerkers moet ik inzetten?

UPLA wordt het best uitgevoerd door een klein team van twee medewerkers, begeleid door een deskundige. Een groter team heeft niet meteen een meerwaarde omdat de drie stappen van het onderzoek gefaseerd uitgevoerd moeten worden.

Indien gewenst kan u werken met twee verschillende teams:

• Een eerste team werkt mee aan de selectie van de steekproef van 300 items.
• Een tweede team registreert de schadebeelden van deze items.

Waarom is er een pool van UPLA-deskundigen?

Bij een UPLA-onderzoek inventariseren we schadebeelden op basis van een visuele beoordeling, zonder gebruik te maken van meetinstrumenten. De schadebeelden zijn zo gedefinieerd dat ze kunnen worden herkend door medewerkers die affiniteit hebben met boeken maar geen restaurator zijn. Na een tweedaagse cursus kunnen ze de inventarisatie correct uitvoeren.

Maar een schaderegistratietraject is meer dan alleen beoordeling van de schade. Om een volledig UPLA-onderzoek efficiënt te laten verlopen en kwaliteitsvolle conclusies te trekken is de medewerking van een deskundige noodzakelijk.

Wat doet de Vlaamse Erfgoedbibliotheken met de rapporten?

UPLA is een gestandaardiseerde methode. Zo kunnen we de resultaten van verschillende screenings met elkaar vergelijken. Daarom bewaren we de rapporten duurzaam.

De informatie kunnen we gebruiken voor de opmaak van beleidsaanbevelingen voor de overheid, voor onderzoek en voor sensibilisering. De gegevens zullen uitsluitend voor deze doeleinden worden gebruikt. We wisselen ze niet uit met commerciële partijen.