Terugblik op de Collegagroep oude drukken
Op woensdag 6 april vond de eerste bijeenkomst van de Collegagroep oude drukken plaats in de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience in Antwerpen. Op initiatief van de Vlaamse Erfgoedbibliotheken kwamen 32 collega’s en vrijwilligers uit diverse erfgoedbibliotheken, archieven en musea in Vlaanderen samen om van gedachten te wisselen over uitdagingen rond (het beheer van collecties) vroegmoderne drukken.
Uitdagingen en verwachtingen
Het doel van de collegagroep is om een informeel en praktijkgericht platform te voorzien waar collega’s uit de sector contacten, ideeën en expertise kunnen uitwisselen rond oude drukken. De collegagroep is ook een springplank naar een netwerk van belanghebbenden in de brede erfgoedsector. Na een verwelkoming door Zanna Van Loon (Vlaamse Erfgoedbibliotheken) in de Nottebohmzaal van de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience reflecteerden de deelnemers tijdens een brainstormsessie over de concrete invulling van de collegagroep en kwamen bestaande problemen en uitdagingen naar voren. Kwesties die ter sprake kwamen rond collectieregistratie, ontsluiting, digitalisering, behoud en beheer en eindgebruik zullen de centrale thema’s vormen van onze volgende bijeenkomsten. We spraken af dat idealiter de collegagroep fysiek drie à vier keer per jaar samenkomt, telkens met een afwisselend aanbod van theorie (presentaties, infosessies en projectvoorstellen) en praktijk (workshops en plaatsbezoeken). Deze bijeenkomsten worden telkens voorafgaan door een open oproep voor deelname. Iedereen die geïnteresseerd is in de onderwerpen die aan bod komen kan immer steeds mee aanschuiven.
Projecten uit het werkveld
Na de brainstorm volgde de presentatie van drie projecten waarin oude drukken een prominente rol spelen. Zanna Van Loon beet de spits af met een korte voorstelling van het tweejarige project IMPRESSVM. De wieg van de Vlaamse boekdrukkunst. Dit project van de Vlaamse Erfgoedbibliotheken heeft als doel om aan de hand van een toegepast model boeken gedrukt vóór 1501 - ook wel gekend als incunabelen of wiegendrukken - bibliografisch te beschrijven. Het gaat daarbij om Vlaamse incunabelen die bewaard worden in zowel binnen- als buitenlandse collecties. Op die manier zullen we een zoveel mogelijk overzicht bereiken van het Vlaamse drukwerk uit de vijftiende eeuw in de STCV-databank.
Vervolgens gaf Kristof Selleslach (Museum Plantin-Moretus) een interessante demonstratie van de databank TORAD. Typografische Ornamenten Repertorium van Antwerpse Drukkers 1541-1600, die hij vanuit zijn onderzoek en expertise in het Museum Plantin-Moretus heeft uitgewerkt. Op basis van 1.886 oude drukken van maar liefst 76 drukkers uit zestiende-eeuws Antwerpen verzamelt de databank bibliografische gegevens over deviezen, fleurons, initialen en vignetten. Je kan er terecht voor informatie over ornamenten aan de hand van verschillende categorieën, typografische kenmerken en pre-iconografische descriptoren. TORAD bewijst onder andere zijn nut bij de problematische identificatie van een drukker of het creatieve (her)gebruik van initialen. De databank is vrij beschikbaar via de website van het Felixarchief. Je kan de databank daar ook downloaden.
Tot slot bracht Steven Van Impe (Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience) een boeiende uiteenzetting van het Google Books-project dat in volle gang is in de Consciencebibliotheek en Museum Plantin-Moretus. Google Books heeft de ambitie om een gratis digitale bibliotheek ter beschikking te stellen aan haar gebruikers. Door participatie van erfgoedbibliotheken uit Vlaanderen komen ook hun collecties via dit platform in de kijker te staan. Steven besprak de selectiecriteria, de primaire en definitieve selectie, de catalografische en digitale verwerking, de logistieke uitdagingen, het transport van telkens vijfduizend boeken en tal van andere problemen en obstakels. Een bibliothecair huzarenstukje dus waar de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience en Museum Plantin-Moretus met veel enthousiasme hun schouders onder zetten.
Achter de schermen
De collegagroep biedt collega’s ook de mogelijkheid om het bibliothecaire landschap ter plaatse te verkennen. Conservatoren Steven Van Impe en Marie-Charlotte Le Bailly namen ons mee in de prachtige Nottebohmzaal en de magazijnen van de Consciencebibliotheek. Ze lichtten de bewogen geschiedenis van het gebouw en de collectie toe, gaven een woordje uitleg over de lopende tentoonstelling rond Reinaert de Vos en gingen in de magazijnen dieper in op de praktische aanpak van het Google Books-project.
Ook deelnemen?
Wil je op regelmatige basis deelnemen aan de collegagroep en op de hoogte worden gehouden van de activiteiten? Neem dan contact op met zanna@vlaamse-erfgoedbibliotheken.be. Wil je incidenteel deelnemen? Hou dan de communicatiekanalen van de Vlaamse Erfgoedbibliotheken en het STCV-project in het oog voor aankondigingen over nieuwe bijeenkomsten.
