Abraham 2020: het Vlaamse krantenerfgoed van 1800 tot nu in kaart gebracht

Diverse historische kranten uit heel België

De Vlaamse Erfgoedbibliotheken rondden onlangs het project Abraham 2020 af. Abraham 2020 bracht het Vlaamse krantenerfgoed van 1800 tot nu in kaart. Het stelt de gegevens over 11.781 krantentitels bewaard in 21.859 holdings bij 108 collectiebeherende instellingen vrij beschikbaar voor raadpleging en hergebruik via krantencatalogus.be. Negenentachtig collectiebeherende erfgoedinstellingen namen deel aan het project en leverden updates en aanvullingen. Binnen het project ontwikkelden we ook een visie voor een duurzaam digitaliseringsprogramma voor dit erfgoed. We ontvingen voor het project een subsidie van de Vlaamse overheid.

Collectieregistratie

Door het project is de overkoepelende krantencatalogus Abraham fors uitgebreid en verbeterd, waarbij alle Belgische krantentitels in Vlaams bezit op een gestandaardiseerde wijze in kaart zijn gebracht. Het gegevensmodel van de databank is herzien en uitgebreid. In de catalogus is nu plaats voor meer historische informatie en externe referenties. Daarnaast hebben we de beschrijvingsregels uitgebreid en verbeterd. De volledige regelset is vrij toegankelijk via manual.krantencatalogus.be.

Na een analyse van de gegevens hebben we de consistentie van de bestaande data verbeterd. De deelnemende collectiebeherende instellingen verzamelden en leverden updates en nieuwe gegevens. De verwerking hiervan was complex en werd door het projectteam deels geautomatiseerd, deels handmatig uitgevoerd. Dankzij het grote engagement van de collectiebeheerders kende de catalogus een opmerkelijke groei, met onder meer 42% meer titels, 24% meer holdings en 67% meer links naar online kranten.

We voegde ook aan 1.344 krantenrecords een illustratieve voorpagina toe. Alle kranten van 1800 tot 2020 zijn nu opgenomen (voorheen alleen de periode 1830-1950). Met al die bijkomende informatie hebben we van Abraham een rijk repertorium van het Vlaamse krantenerfgoed gemaakt.

Ontsluiting en hergebruik

Het project had verder als doel de catalogus beter toegankelijk en herbruikbaar te maken voor de cultureel-erfgoedgemeenschap in Vlaanderen en daarbuiten. We hebben een sterk vernieuwde en gebruiksvriendelijke onlinecatalogus gelanceerd en de data is gepubliceerd onder een Public Domain-verklaring.

De database wordt in vijf formaten ter beschikking gesteld voor hergebruik via data.krantencatalogus.be. De opname van de Abraham-dataset in ICON en UniCat en in de opendataregistry van IMPACT verhoogt de internationale zichtbaarheid van het Vlaamse krantenerfgoed.

Verder is de catalogus verrijkt met meer dan 28.000 links naar externe databanken, zoals ODIS, ICON, NEVB en Wikipedia, en naar de catalogi van de partnerinstellingen. Vóór het project waren er geen unieke identifiers van de bewaarinstellingen opgenomen. Nu bevat 79% procent van de holdings in Abraham een stabiele referentie naar de broncatalogus. ODIS, ICON en enkele collectiebeheerders hebben omgekeerd ook referenties naar Abraham in hun systemen opgenomen.

Digitaliseringsprogramma

Tenslotte ontwikkelden we een visie voor een digitaliseringsprogramma voor het Vlaamse krantenerfgoed. Samen met meemoo, collectiebeheerders en experts hebben we een plan voor een dergelijk programma opgesteld, onder meer op basis van een analyse van buitenlandse programma’s en van lokale initiatieven in Vlaanderen.

Het plan hebben we afgetoetst tijdens twee bijeenkomsten met 33 collectiebeherende instellingen en erfgoedcellen. Hieruit bleek dat de vraag naar een gecentraliseerd programma voor de digitalisering en online ontsluiting van kranten concreet aanwezig is.

Op basis van Abraham en met behulp van voorlopige selectielijsten van 14 organisaties schatten we dat de werkvoorraad te digitaliseren kranten in Vlaamse collecties tenminste 20 miljoen pagina's bevat. Daarnaast staan 2 miljoen reeds gedigitaliseerde pagina’s op de nominatie voor centrale archivering en ontsluiting.

Een eerste versie van een masterplan voor het programma heeft zich al vertaald in een voorbereidingsproject, ‘Nieuwe Tijdingen’, waarvoor de Vlaamse overheid een eerste subsidie heeft toegekend.

  • Nieuwsbericht
  • |
  • 01-03-2021
  • |
  • David Coppoolse (Vlaamse Erfgoedbibliotheken)