Op speeddate met oude drukken bij KU Leuven Bibliotheken

Op maandag 25 april organiseerde KU Leuven Bibliotheken samen met de Vlaamse Erfgoedbibliotheken een workshop over oude drukken in de Universiteitsbibliotheek in Leuven. Tijdens zes korte pitches van een kwartier maakten achttien studenten van de faculteit Letteren er kennis met oude drukken vanuit een waaier aan perspectieven en lieten we hen proeven van mogelijke interessante pistes voor boekhistorisch onderzoek. 

Op afspraak met vroegmoderne drukken

De interactieve workshop ging door in de Colloquiumzaal van de universiteitsbibliotheek. Na een welkomstwoord en een korte introductie circuleerden de studenten in groepjes van vier langs zes verschillende tafels, waar ze telkens stapsgewijs konden kennismaken met een andere invalshoek rond oude drukken.

Uiteraard konden de deelcollecties uit de Bijzondere Collecties van KU Leuven Bibliotheken zelf niet ontbreken. An Smets stelde hun erfgoedcollectie van maar liefst 60.000 drukken verdeeld over zeven thematische zwaartepunten uitgebreid  voor en zette daarbij de diversiteit van de deelcollecties in de verf.

Bij een tafel gevuld met boeken gebonden in perkament, leer en papier gaf Tjamke Snijders de studenten een woordje uitleg over de productie en het gebruik van boekbanden in de vroegmoderne periode. Ze toonde studenten zo aan hoe ze aan de slag kunnen gaan met boekbanden om, bijvoorbeeld, onderzoek te doen naar bindpraktijken of naar het reilen en zeilen van het boekbindbedrijf.

Met prachtig uitgevoerde  houtsneden en gravures in de aanslag wees Tom Eerkens de studenten op het nut van boekillustraties in onderzoek. Hij gaf daarbij de nodige aandacht aan de onderzoeksmogelijkheden op sociaal-economisch vlak. Zo kan het gebruik van illustraties meer licht werpen op de samenwerking tussen drukkers en houtsnijders of graveurs.

Wie meer wilde weten over de productie van gedrukte boeken, en dan specifiek van incunabelen, was op de juiste plek aan de tafel van Katharina Smeyers. Ze ging daarbij ook dieper in op de gelijkenissen en verschillen tussen middeleeuwse handschriften en het vijftiende-eeuwse drukwerk.

Diederik Lanoye maakte de studenten wegwijs in het gebruik van de vingerafdruk: een bibliografische methode die je in staat stelt om verschillende exemplaren van edities onderling te vergelijken en die zo meer inzicht verschaft in het zetten van teksten en het drukproces op zich.

Zanna Van Loon nam ten slotte een sessie over bibliografische databanken voor haar rekening. Ze demonstreerde hierbij de manieren waarop deze instrumenten kunnen worden ingezet om meer te weten te komen over de strategieën van drukkers, de plaatsen van druk, de relatie van drukkers met specifieke genres of van drukkers onderling en dergelijke meer.

Vervolg?

Het doel van deze speeddate was om met het boek in de hand de studenten warm te maken voor onderzoek naar oude drukken. Uit hun enthousiasme ter plaatse en de interesse die de studenten toonden voor het vroegmoderne boek viel op te maken dat we in ons opzet zijn geslaagd en dus kunnen spreken van een geslaagde eerste editie. Na afloop van de sessies polsten we met een kort feedbackmoment naar eventuele tips & tricks voor een vervolgworkshop in het najaar van 2022. Met hun suggesties in het achterhoofd kunnen we nu al aan de slag om de vele mogelijkheden van deze rijke collecties met oude drukken nog meer onder de aandacht te brengen.