Ontsluiting middeleeuwse fragmenten FelixArchief afgerond
Het project ‘Comites latentes’ heeft een nieuwe mijlpaal bereikt. Deze maand hebben we alle fragmenten van middeleeuwse handschriften ontsloten die in het FelixArchief te Antwerpen worden bewaard. Je vindt nu informatie over deze collectiestukken op de MMFC-databank en reproducties ervan zijn consulteerbaar op het online platform van Fragmentarium.
Het FelixArchief heeft geen grote, maar wel een unieke verzameling middeleeuwse manuscriptenfragmenten. De collectie bestaat voornamelijk uit fragmenten die in het midden van de zestiende eeuw een tweede leven kregen als kaften voor grote registers. Hierdoor zijn veel bladen en dubbelbladen compleet overgeleverd, bovendien vaak nog in vrij goede staat. Ook zijn er geregeld twee of meer fragmenten overgeleverd uit eenzelfde manuscript.
We weten helaas niet voor welke registers de fragmenten als kaft hebben gediend. Ze werden immers losgemaakt zonder hun herkomst te documenteren. Wel heeft een zekere Johannes Maechs de fragmenten zeker in zijn handen gehad. Johannes was halverwege de zestiende eeuw controleur van de Antwerpse bieraccijnzen. Hij schreef op een groot aantal van de FelixArchief-fragmenten zijn naam, vermoedelijk op het moment dat ze als omslag werden gebruikt voor een van zijn registers. Hierdoor weten we dat hij met veel van de fragmenten in aanraking is gekomen.
De fragmenten beslaan een wijd scala aan genres. Zo zijn er vijftien fragmenten uit het Romeinse rechtboek Corpus juris civilis. Het gros van deze fragmenten is afkomstig van twee verschillende Franse manuscripten uit de dertiende eeuw.
De meeste van deze wetteksten zijn nauwelijks versierd, op eentje na: fragment 2201 # 47. Hier kunnen we in de decoratie allerlei mens- en dierfiguren bespeuren. Het fragment werd ook door creatieve zestiende-eeuwers onder handen genomen. In de kantlijnen zie je allerlei kleine pentekeningen uit die periode die veelal gebaseerd lijken op de middeleeuwse verluchting.
Naast de juridische teksten bevat de collectie ook veel religieuze werken. Zo zijn er fragmenten uit de Bijbel en bijbelcommentaren, maar ook liturgie en theologie zijn vertegenwoordigd. Meerdere fragmenten bevatten teksten van de hand van Galenus, de beroemde geneesheer uit de antieke oudheid die in de middeleeuwen grote autoriteit genoot.
De gevarieerde collectie van het FelixArchief verdient het om meer aandacht te krijgen. De ontsluiting op de MMFC-databank is hierbij een belangrijke stap. Het maakt ze immers makkelijker toegankelijk voor elke geïnteresseerde.
