Boeken onder druk: censuur en pers-onvrijheid in Nederland sinds de boekdrukkunst
Titel
Boeken onder druk: censuur en pers-onvrijheid in Nederland sinds de boekdrukkunst
Publicatietype
Boek
Publicatiejaar
2011
Auteurs
Pleij, Herman, Olga van Marion, Inger Leemans, Lisa Kuitert, Boudien de Vries, Cecile van Eijden-Andriessen, Hans Renders, and Klaus Beekman
Redacteur reeks
Mathijsen, Marita
Aantal pagina's
207
Uitgever
Amsterdam University Press
Plaats
Amsterdam
ISBN
9789089643063
Samenvatting
In Nederland was maar in twee periodes sprake van echte nationale overheidscensuur: in de Franse tijd van 1810-1813 en tijdens de Tweede Wereldoorlog. Dat wil niet zeggen dat daarbuiten alles gedrukt kon worden. Al vanaf de uitvinding van de boekdrukkunst werd er controle uitgeoefend op de verspreiding van gedachtegoed dat gevaarlijk geacht werd voor de zeden, de godsdienst of de politiek.
Boeken onder druk is de eerste studie waarin deze ontwikkeling in Nederland over een langere periode bekeken wordt. Chronologisch per tijdvak wordt de stand van de censuur belicht - aan de hand van een paar opvallende processen of verboden.
De term is breed opgevat. Alles valt eronder wat met verboden op, processen tegen of het tegenwerken van openbaarmaking via druk te maken heeft. Ook zelfcensuur ter bescherming van de eigen positie kan hieronder vallen.
Controlediensten
In de bijdragen wordt een beeld geschetst van een overheid die dan weer eens onberekenbaar is, dan weer scherp, dan weer wankelmoedig. Dat gebrek aan voorspelbaarheid leidde ook tot eigen controlediensten bij de katholieken (IDIL), en een zelfstandig moralistisch aanschafbeleid van openbare bibliotheken.