[1]Abraham is een online catalogus van Belgische kranten bewaard in Vlaamse bibliotheken en andere erfgoedinstellingen. De databank kan vrij worden geraadpleegd op krantencatalogus.be [2].
De krantendatabank is genoemd naar de Antwerpse uitgever Abraham Verhoeven (1575-1652). Die gaf in 1605 een van de allereerste kranten ter wereld uit en is een pionier van de dagbladpers.
De krantendatabank werd eerst gerealiseerd in een project [3] dat liep van november 2007 tot december 2010. De nadruk lag op kranten uit de periode 1830-1950. Die zijn, door hun slechte papierkwaliteit, het meest kwetsbaar. In de jaren erna zette de Vlaamse Erfgoedbibliotheken de ontwikkeling van de databank voort.
In 2019-2020 heeft de Vlaamse Erfgoedbibliotheken een nieuw project [4] uitgevoerd om Abraham te versterken. De krantendatabank werd uitgebreid in tijd van 1800 tot 2020. Bovendien is een plan voor grootschalig krantendigitalisering opgesteld in samenwerking met meemoo [5]. De Vlaamse Erfgoedbibliotheken ontving voor het project een subsidie van de Vlaamse overheid.
Abraham brengt ruim 12.500 titels uit de krantencollecties [6] van meer dan 100 instellingen in Vlaanderen en Brussel. Je vindt er gegevens [7] over de krantentitels, de instellingen die ze bezitten en de vorm waarin ze worden bewaard (papier, microvorm of digitaal). Het is mogelijk te zoeken [8] op type krant, ideologische strekking en doelgebied. Bovendien vind je in Abraham links naar 3.500 gedigitaliseerde krantentitels.
Alle gegevens in Abraham zijn open gepubliceerd [9], wat betekent dat ze vrij hergebruikt mogen worden. Exports van de databank kun je downloaden via data.krantencatalogus.be [10]. Daar vind je ook meer uitleg over de verschillende beschikbare formaten.
Op de onderstaande pagina’s wordt de catalogus verder toegelicht. In de handleiding [11] vind je meer gedetailleerde info over de soort gegevens die worden opgenomen en hun invoer. De uitleg in de handleiding is specifiek bedoeld voor Abraham-catalografen, maar kan ook interessant zijn voor wie als gebruiker of als collectiebeheerder een beter inzicht wil krijgen in de databank en de methode zelf.
Heb je vragen over Abraham of wil je een krantencollectie signaleren? Neem dan gerust contact [12] met ons op.
Wil je op de hoogte blijven van het project? Volg onze berichten via Facebook [13], Twitter [14] of Linkedin [15], of schrijf je in voor onze Abraham 2020 projectupdates [16].
Kranten zijn kwetsbaarKranten zijn een belangrijk onderdeel van ons cultureel erfgoed. Ze zijn een waardevolle bron voor historisch onderzoek. Ook bij het grote publiek zijn ze in trek. Ze worden echter niet gemaakt met het oog op de eeuwigheid en zijn weinig geschikt voor langetermijnbewaring. De kranten uit de jaren 1830-1950 zijn bovendien bijzonder kwetsbaar, omdat het papier waarop ze zijn gedrukt van slechte kwaliteit is. Daardoor verzuurt het snel en verpulveren de kranten uiteindelijk tot stof.
Ook in Vlaanderen is men zich bewust van de problematiek. Dat bewijzen verschillende initiatieven rond microverfilming en digitalisering. Mooie voorbeelden daarvan zijn Historische Kranten [17] van Erfgoedcel CO7, Gescande Oostendse Documenten [18] van Bibliotheek Kris Lambert en het Digitale Krantenarchief [19] van het Stadsarchief Aalst.
Abraham kwam tot stand in het kader van het gelijknamige project dat liep van november 2007 tot december 2010 en dat voortkwam uit het in 2003 gestarte Presse-Papier [20], Nationaal Project voor de Bewaring van Belgische Kranten.
Het Abraham-project [3] werd opgestart door de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience, met de steun van de Vlaamse overheid. Van oktober 2009 tot de voltooiing werd het project voortgezet door de Vlaamse Erfgoedbibliotheken. Dankzij de enthousiaste inzet van een voltijdse projectmedewerkster werden de krantencollecties van alle belangrijke bewaarinstellingen in kaart gebracht.
In 2019 is een nieuw project gestart: Abraham 2020. Nieuw leven voor oud nieuws [21]. Dat project breidt de databank uit in tijd, van 1800 tot 2020. Naast de uitgebreide inventarisatie van krantencollecties in Vlaanderen zal een selectie van de kranten gedigitaliseerd en online ontsloten worden in samenwerking met VIAA.
De Abraham catalogus wordt gratis online ter beschikking gesteld van onderzoekers, beleidsmakers en andere geïnteresseerden. Alle gegevens in Abraham zijn open gepubliceerd onder een Public Domain Mark [22] of een CC0-verklaring [23]. Dat betekent dat de gegevens vrij mogen worden gebruikt, zonder enige beperking. Verder zet de Vlaamse Erfgoedbibliotheken in op technologie die gegevens zo goed mogelijk vindbaar, toegankelijk, interoperabel en vrij herbruikbaar maakt.
meer over open data in Abraham [9]
open data downloads in Abraham [10]
De krantencatalogus Abraham past perfect in het streefdoel van de Vlaamse Erfgoedbibliotheken om de erfgoedcollecties in Vlaanderen breed te ontsluiten en toegankelijk te maken voor het publiek. De databank is een overkoepelende inventaris van het krantenbezit in Vlaamse en Brusselse erfgoedinstellingen.
Zo'n inventaris is van belang voor de vindbaarheid van historische krantencollecties, maar vooral ook voor het behoud van dit kwetsbare documentaire erfgoed. Het laat toe de collectievorming, microfilmering en digitalisering van krantencollecties beter op elkaar af te stemmen.
Omdat in België nauwelijks 15% van de Belgische kranten was gemicrofilmd of gedigitaliseerd, en vanwege de vrees dat enkele lokale samenwerkingsprojecten nauwelijks afdoende konden zijn om de dreigende teloorgang van de Belgische krantencollecties het hoofd te bieden, lanceerden Koninklijke Bibliotheek van België [24] (KBR), Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience [25] en Studie- en Documentatiecentrum Oorlog en Hedendaagse Maatschappij [26] (CegeSoma) in de lente van 2003 het ‘Nationaal Project voor de Bewaring van Belgische Kranten’.
Een essentieel onderdeel van Presse-Papier, zoals het project ook werd genoemd, was de uitbouw van een collectieve catalogus van de Belgische krantencollecties in de vorm van een databank.
De coördinatie van het conserveringsproject werd in 2006 in twee luiken opgesplitst: terwijl KBR en Soma zich bezighielden met de digitalisering van nationale krantentitels en de oorlogspers, diende Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience begin 2007 een projectvoorstel in bij de Vlaamse Gemeenschap voor de ontwikkeling van een online databank van Belgische kranten in Vlaamse instellingen.
De Minister volgde het positieve advies van de Commissie en kende de Consciencebibliotheek een subsidie toe van 50.000 euro. Hiermee werd project Abraham [3] opgestart.
In 2007 namen verschillende partners met steun van de Vlaamse Gemeenschap het initiatief tot Abraham: een online databank van Belgische kranten (uit de periode 1830-1950) die in Vlaanderen worden bewaard. Dit kan zowel op papier, als in microvorm of digitaal zijn. De databank werd genoemd naar de Antwerpse uitgever Abraham Verhoeven (1575-1652), die in 1605 een van de allereerste kranten ter wereld uitgaf en mag worden beschouwd als een pionier van de dagbladpers. Het project had de ambitie om niet alleen de nationale titels in kaart te brengen, maar ook de minder bekende regionale uitgaven.
Projectmedewerker Elsje van Bellingen ging van start met de uitvoering van de eerste fase op 1 november 2007. Van 1 oktober 2008 tot 30 september 2009 liep de tweede projectfase. Voor beide fases kende de Vlaamse Gemeenschap een projectsubsidie van 50.000 euro toe. Van september 2009 tot de afronding in december 2010 was het project Abraham opgenomen in de werking van de Vlaamse Erfgoedbibliotheken vzw.
Bij het begin van het project werd ervoor gekozen om Abraham in eerste instantie te vullen met krantengegevens van één grote instelling uit elke Vlaamse provincie. Dit waren de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience (voor Antwerpen), de Provinciale Bibliotheek Limburg, de Universiteitsbibliotheek Gent (voor Oost-Vlaanderen), de Universiteitsbibliotheek Leuven (voor Vlaams-Brabant) en de Openbare Bibliotheek Brugge (voor West-Vlaanderen).
Verder werden het Amsab-Instituut voor Sociale Geschiedenis en de Stad Ieper partners in het project. De Universiteit Antwerpen creëerde als technische partner de databank binnen het bibliotheeksysteem Brocade.
Vanaf begin 2009 werd Abraham uitgebreid met informatie van andere Vlaamse erfgoedinstellingen, grote en kleine, met omvangrijke en bescheiden krantenverzamelingen: stads- en gemeentearchieven, openbare bibliotheken, musea, heemkringen, ... Uiteindelijk namen meer dan honderd instellingen [28] deel. De dekkingsgraad is dus groot: het Abraham-project inventariseerde niet alleen de grote, nationale titels, maar ook de vaak minder bekende regionale en lokale uitgaven.
Bij het afronden van het project bevatte de krantendatabank meer dan 6100 krantentitels. Het merendeel is enkel op papier beschikbaar. Zo'n honderd titels worden minstens gedeeltelijk online aangeboden in gedigitaliseerde vorm. De meeste titels zijn inhoudelijk en geografisch ontsloten met behulp van trefwoorden.
In 2019-2020 heeft de vzw Vlaamse Erfgoedbibliotheken een nieuw project uitgevoerd: Abraham 2020. Nieuw leven voor oud nieuws [21]. Binnen dit project is de catalogus fors uitgebreid en verbeterd.
We voerden Abraham 2020 uit in samenwerking met meer dan honderd erfgoedorganisaties in Vlaanderen en Brussel. De vzw Vlaamse Erfgoedbibliotheken ontving voor het project een subsidie van de Vlaamse overheid.
De eerste uitbreiding betrof de scope: kranten van 1800 tot 2020 zijn nu opgenomen in de catalogus. Bovendien werd het gegevensmodel doorgedacht herzien en uitgebreid, met ruimte voor meer historische informatie, nuttige wetenschappelijke referenties en aanvullende trefwoorden. Een grondige analyse van de gegevens, de uitvoering van de nodige opschoonacties en nieuw strakke beschrijvingsregels hebben voor een consistenter en gebruiksvriendelijker databank gezorgd.
Het project focuste zich eveneens op open data en de doelstelling om de catalogus beter vindbaar, toegankelijk, interoperabel en herbruikbaar te maken voor de cultureel-erfgoedgemeenschap in Vlaanderen en daarbuiten. Zo zijn er datasets in diverse formaten open ter beschikking gesteld via data.krantencatalogus.be [10]. Verder werd de catalogus verrijkt met duizenden links naar externe databanken zoals ODIS, ICON, NEVB en Wikipedia, en naar de catalogi van de partnerinstellingen.
Het laatste onderdeel van het project was de ontwikkeling van een plan voor een gecentraliseerd en grootschalig digitaliseringsprogramma. We werkten hiervoor samen met meemoo, collectiebeheerders en andere belanghebbenden. Dit heeft zich onder andere vertaald in een projectsubsidieaanvraag voor een voorbereidingstraject, Nieuwe Tijdingen [29].
[30]
[30]De betekenis van het begrip 'krant' is niet zo eenduidig als de afbeelding hiernaast doet vermoeden. Om te kunnen bepalen wat al dan niet wordt opgenomen in Abraham, werd een specifieke definitie van dit tekstgenre geformuleerd.
In principe wordt drukwerk als ‘krant’ beschouwd als het beantwoordt aan de volgende vier criteria:
Het is geen absolute voorwaarde dat een krantentitel aan de vier vereisten voldoet om in aanmerking te komen voor opname in Abraham. Een publicatie die gedurende haar hele bestaan slechts eenmaal per maand verscheen en voor het overige aan de criteria beantwoordt, wordt hierdoor ook opgenomen. Een advertentieblad dat ook opiniërend is, kan worden opgenomen.
Aan de uiterlijke kenmerken van een krant dient wél altijd te zijn voldaan. Alleen voor de clandestiene pers geldt dit criterium niet, omdat die met alle mogelijke middelen probeerde een krant te maken.
Een krant is in principe vrij verkrijgbaar, heeft een openbaar karakter en richt zich op een niet-begrensd doelpubliek. Dat betekent dat lidmaatschapsbladen (van vakbonden, ziekenfondsen, …) uit de boot zouden vallen. Dit zou een gemis zijn, omdat zo een deel van de historische realiteit wordt uitgesloten. Om die reden wordt dit soort drukwerk wél in Abraham opgenomen.
Om kranten in Abraham beter vindbaar te maken, is er de Typologie Belgische Kranten [31]. Die maakt het mogelijk om zoekresultaten te filteren op krantengenre. In de databank is voor elke soort krant een korte definitie gegeven en een voorbeeld opgenomen.
Abraham schetst een vrij volledig beeld van wat aan Belgische kranten wordt bewaard in Vlaanderen en Brussel. De dekkingsgraad is groot: niet alleen de grotere, nationale titels zijn opgenomen, maar ook een groot aantal lokale/regionale.
Tot nu toe verleenden 113 instellingen uit Vlaanderen en Brussel hun medewerking aan Abraham. Op de pagina Deelnemende instellingen [28] vindt u (alfabetisch op plaatsnaam) de bibliotheken en andere erfgoedinstellingen waarvan de krantenverzameling geheel of gedeeltelijk in Abraham werd opgenomen. Voor elke instelling kan op een eenvoudige manier een lijst van beschikbare krantentitels uit de Abraham-databank worden opgevraagd.
Op dit moment (maart 2024) bevat Abraham zo'n 12.500 krantentitels. Het merendeel is enkel op papier beschikbaar. Circa 900 titels bestaan geheel of gedeeltelijk in microvorm. Van de gedigitaliseerde kranten kunt u zo'n 3.500 titels minstens gedeeltelijk online lezen.
Abraham bevat voorlopig hoofdzakelijk Belgische kranten uit de jaren 1830-1950, de periode die vanuit conserveringsoogpunt cruciaal is. In 2019 werd deze periode uitgebreid van 1800 tot vandaag. Ook Belgische titels die in die tijd in het buitenland werden gepubliceerd, in Belgisch Congo bijvoorbeeld, worden opgenomen. Álle exemplaren komen in aanmerking: wanneer een krantentitel al verscheen vóór 1800, worden ook die nummers in de krantendatabank genoteerd.
Overzicht van bibliotheken en andere erfgoedinstellingen in Vlaanderen en Brussel waarvan de collectie Belgische kranten geheel of gedeeltelijk in de krantendatabank Abraham is opgenomen.1
| PROVINCIE | PLAATS | INSTELLING | ABRAHAM-ID | TITELS | LIJST | STATUS |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Antwerpen | Antwerpen | Archief en Documentatiecentrum voor het Vlaams-nationalisme (ADVN) | ADVN | 1453 | Tonen [33] | volledig |
| Antwerpen | Antwerpen | DIVA, museum voor diamant, juwelen en zilver | DIVA | 11 | Tonen [34] | volledig |
| Antwerpen | Antwerpen | Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience | EHC | 3808 | Tonen [35] | volledig |
| Antwerpen | Antwerpen | Letterenhuis | LH | 5 | Tonen [36] | volledig |
| Antwerpen | Antwerpen | Provinciearchief | PA-Antwerpen | 2 | Tonen [37] | volledig |
| Antwerpen | Antwerpen | Universiteitsbibliotheek | UA-CST | 4 | Tonen [38] | volledig |
| Antwerpen | Baarle-Hertog | Heemkundekring Amalia van Solms | Amalia | 2 | Tonen [39] | volledig |
| Antwerpen | Balen | Erfgoed Balen | Erfgoed-Balen | 17 | Tonen [40] | volledig |
| Antwerpen | Boechout | Heemkundige Kring Het Speelhof | Speelhof | 7 | Tonen [41] | volledig |
| Antwerpen | Brasschaat | Heemkring Breesgata | Breesgata | 7 | Tonen [42] | volledig |
| Antwerpen | Brecht | Koninklijke Geschied- en Oudheidkundige Kring voor Brecht en Omstreken | KGOKBO | 10 | Tonen [43] | volledig |
| Antwerpen | Duffel | Gemeentearchief | GA-Duffel | 7 | Tonen [44] | volledig |
| Antwerpen | Geel | Stadsarchief | SA-Geel | 32 | Tonen [45] | volledig |
| Antwerpen | Heist-op-den-Berg | Heemkring Die Swane | Swane | 47 | Tonen [46] | volledig |
| Antwerpen | Hoogstraten | Stadsarchief | SA-Hoogstraten | 2 | Tonen [47] | volledig |
| Antwerpen | Hoogstraten | Stedelijk Museum | SMH | 3 | Tonen [48] | volledig |
| Antwerpen | Kontich | Koninklijke Kring voor Heemkunde Kontich | KKHK | 11 | Tonen [49] | volledig |
| Antwerpen | Lier | Stadsarchief | SA-Lier | 52 | Tonen [50] | volledig |
| Antwerpen | Lille | Heemkundige Kring Norbert de Vrijter | HK-Lille | 4 | Tonen [51] | volledig |
| Antwerpen | Mechelen | Aartsbisschoppelijk Archief | AAM | 4 | Tonen [52] | volledig |
| Antwerpen | Mechelen | Schoolarchief Sint-Romboutscollege | SRCO | 1 | Tonen [53] | volledig |
| Antwerpen | Mechelen | Stadsarchief | SESA-Mechelen | 82 | Tonen [54] | volledig |
| Antwerpen | Meerhout | Heemkundige Kring Meerhouts Patrimonium | HKMP | 3 | Tonen [55] | volledig |
| Antwerpen | Mol | Gemeentearchief | GA-Mol | 12 | Tonen [56] | volledig |
| Antwerpen | Putte | Heemkring Het Molenijzer | Molenijzer | 12 | Tonen [57] | volledig |
| Antwerpen | Rumst | Steenbakkerijmuseum van de Rupelstreek 't Geleeg | GELEEG | 9 | Tonen [58] | volledig |
| Antwerpen | Turnhout | Stadsarchief | SA-Turnhout | 80 | Tonen [59] | volledig |
| Antwerpen | Westerlo | Heemkring Ansfried | Ansfried | 1 | Tonen [60] | volledig |
| Antwerpen | Wijnegem | Heemkundige Kring Jan Vleminck | Vleminck | 9 | Tonen [61] | volledig |
| Brussels Hoofdstedelijk Gewest | Brussel | Algemeen Rijksarchief | AR | 18 | Tonen [62] | onvolledig |
| Brussels Hoofdstedelijk Gewest | Brussel | Archief en Museum voor het Vlaams leven te Brussel | AMVB | 113 | Tonen [63] | onvolledig |
| Brussels Hoofdstedelijk Gewest | Brussel | Dacob Documentatie- en Archiefcentrum van de Communistische Beweging | DACOB | 71 | Tonen [64] | volledig |
| Brussels Hoofdstedelijk Gewest | Brussel | Koninklijke Bibliotheek van België | KBR | 2462 | Tonen [65] | onvolledig |
| Brussels Hoofdstedelijk Gewest | Brussel | Museum van het Leger en de Krijgsgeschiedenis | KLM-MRA | 7 | Tonen [66] | volledig |
| Brussels Hoofdstedelijk Gewest | Brussel | Stadsarchief | AVB-SAB | 716 | Tonen [67] | onvolledig |
| Brussels Hoofdstedelijk Gewest | Brussel | Studie- en Documentatiecentrum Oorlog en Hedendaagse Maatschappij. Bibliotheek | CEGESOMA | 18 | Tonen [68] | onvolledig |
| Limburg | As | Heemkundig Documentatiecentrum As | HDA | 4 | Tonen [69] | volledig |
| Limburg | Hamont-Achel | Documentatiecentrum Dr. Bussels | Bussels | 2 | Tonen [70] | volledig |
| Limburg | Hasselt | Bibliotheek Hasselt Limburg | BHL | 161 | Tonen [71] | volledig |
| Limburg | Hasselt | Jenevermuseum | JM | 3 | Tonen [72] | volledig |
| Limburg | Hasselt | Stadsarchief | SA-Hasselt | 113 | Tonen [73] | volledig |
| Limburg | Lommel | De Barrier Historisch Documentatiecentrum | Erfgoed-Lommel | 1 | Tonen [74] | onvolledig |
| Limburg | Sint-Truiden | Stadsarchief | SA-Sint-Truiden | 16 | Tonen [75] | volledig |
| Limburg | Tongeren | Stadsarchief | SA-Tongeren | 41 | Tonen [76] | volledig |
| Oost-Vlaandereen | Geraardsbergen | Stadsarchief | SA-Geraardsbergen | 42 | Tonen [77] | onvolledig |
| Oost-Vlaanderen | Aalst | Stadsarchief | SA-Aalst | 145 | Tonen [78] | volledig |
| Oost-Vlaanderen | Beveren | Gemeentearchief | GA-Beveren | 3 | Tonen [79] | onvolledig |
| Oost-Vlaanderen | Beveren | Heemkundige Kring Het Land van Beveren | HKLB | 47 | Tonen [80] | volledig |
| Oost-Vlaanderen | Beveren | Rijksarchief Antwerpen-Beveren | RA-Antwerpen | 42 | Tonen [81] | onvolledig |
| Oost-Vlaanderen | Brakel | Geschied- en Heemkundige Kring Triverius | Triverius | 36 | Tonen [82] | onvolledig |
| Oost-Vlaanderen | Deinze | Museum van Deinze en de Leiestreek | MDL | 125 | Tonen [83] | volledig |
| Oost-Vlaanderen | Dendermonde | Stadsarchief | SA-Dendermonde | 73 | Tonen [84] | volledig |
| Oost-Vlaanderen | Eeklo | Stadsarchief | SA-Eeklo | 64 | Tonen [85] | volledig |
| Oost-Vlaanderen | Gent | Amsab-Instituut voor Sociale Geschiedenis | AMSAB | 742 | Tonen [86] | volledig |
| Oost-Vlaanderen | Gent | Liberas | LA | 245 | Tonen [87] | volledig |
| Oost-Vlaanderen | Gent | Stadsarchief | SA-Gent | 49 | Tonen [88] | onvolledig |
| Oost-Vlaanderen | Gent | Universiteitsbibliotheek | UGENT-CB | 3162 | Tonen [89] | volledig |
| Oost-Vlaanderen | Hamme | Heemkring Osschaert | Osschaert | 2 | Tonen [90] | volledig |
| Oost-Vlaanderen | Laarne | Castellum, vereniging voor lokale geschiedenis van Kalken en Laarne | CASTELLUM | 5 | Tonen [91] | volledig |
| Oost-Vlaanderen | Lokeren | Stadsarchief | SA-Lokeren | 13 | Tonen [92] | volledig |
| Oost-Vlaanderen | Maldegem | Gemeentearchief | GA-Maldegem | 8 | Tonen [93] | volledig |
| Oost-Vlaanderen | Ninove | Stadsarchief | SA-Ninove | 1 | Tonen [94] | volledig |
| Oost-Vlaanderen | Oudenaarde | Stadsarchief | SA-Oudenaarde | 23 | Tonen [95] | volledig |
| Oost-Vlaanderen | Ronse | Stadsarchief | SA-Ronse | 36 | Tonen [96] | onvolledig |
| Oost-Vlaanderen | Sint-Niklaas | Bibliotheca Wasiana | WASIANA | 5 | Tonen [97] | volledig |
| Oost-Vlaanderen | Sint-Niklaas | Koninklijke Oudheidkundige Kring van het Land van Waas | KOKW | 210 | Tonen [98] | onvolledig |
| Oost-Vlaanderen | Sint-Niklaas | Openbare Bibliotheek | OB-Sint-Niklaas | 18 | Tonen [99] | volledig |
| Oost-Vlaanderen | Stekene | Heemkundige Kring d'Euzie | HK-Euzie | 1 | Tonen [100] | onvolledig |
| Oost-Vlaanderen | Temse | Gemeentearchief | GA-Temse | 5 | Tonen [101] | volledig |
| Oost-Vlaanderen | Wachtebeke | Provinciale Erfgoedsite Mola Molencentrum | Mola | 1 | Tonen [102] | volledig |
| Oost-Vlaanderen | Wetteren | Koninklijke Heem- en Geschiedkundige Kring Jan Broeckaert | Jan-Broeckaert | 1 | Tonen [103] | volledig |
| Oost-Vlaanderen | Zottegem | Centrum voor Streekgeschiedenis | CVS | 13 | Tonen [104] | volledig |
| Vlaams-Brabant | Aarschot | Archief collegiale O.-L.-Vrouwekerk | AOLV-Aarschot | 24 | Tonen [105] | volledig |
| Vlaams-Brabant | Aarschot | Stedelijk Museum | SM-Aarschot | 10 | Tonen [106] | volledig |
| Vlaams-Brabant | Asse | Koninklijke Heemkring Ascania | Ascania | 30 | Tonen [107] | volledig |
| Vlaams-Brabant | Diest | Stadsarchief | SA-Diest | 31 | Tonen [108] | volledig |
| Vlaams-Brabant | Halle | Den AST | AST | 27 | Tonen [109] | volledig |
| Vlaams-Brabant | Kortenberg | Erfgoedhuis | EH-Kortenberg | 2 | Tonen [110] | volledig |
| Vlaams-Brabant | Landen | Geschied- en Heemkundige Kring Landen | GHKL | 2 | Tonen [111] | volledig |
| Vlaams-Brabant | Leuven | KADOC Documentatie- en Onderzoekscentrum voor Religie, Cultuur en Samenleving | KADOC | 1651 | Tonen [112] | onvolledig |
| Vlaams-Brabant | Leuven | KU Leuven Bibliotheken - Bijzondere collecties | KUL-BC | 4585 | Tonen [113] | onvolledig |
| Vlaams-Brabant | Leuven | KU Leuven Bibliotheken - Maurits Sabbebibliotheek | KUL-G | 91 | Tonen [114] | volledig |
| Vlaams-Brabant | Leuven | Stadsarchief | SA-Leuven | 176 | Tonen [115] | onvolledig |
| Vlaams-Brabant | Opwijk | 't Opwijks Archief | O-A | 21 | Tonen [116] | volledig |
| Vlaams-Brabant | Tienen | Hagelands Historisch Documentatiecentrum | HHD | 29 | Tonen [117] | volledig |
| West-Vlaanderen | Brugge | Openbare Bibliotheek | OB-Brugge | 80 | Tonen [118] | volledig |
| West-Vlaanderen | Brugge | Stadsarchief | SA-Brugge | 1 | Tonen [119] | volledig |
| West-Vlaanderen | Diksmuide | Stadsarchief | SA-Diksmuide | 29 | Tonen [120] | volledig |
| West-Vlaanderen | Harelbeke | Stadsarchief | SA-Harelbeke | 5 | Tonen [121] | volledig |
| West-Vlaanderen | Ieper | In Flanders Fields Museum | IFFM | 284 | Tonen [122] | volledig |
| West-Vlaanderen | Ieper | Stadsarchief | SA-Ieper | 137 | Tonen [123] | onvolledig |
| West-Vlaanderen | Izegem | Heemkring Ten Mandere | TEN-MANDERE | 12 | Tonen [124] | volledig |
| West-Vlaanderen | Knokke-Heist | Openbare Bibliotheek | OB-Knokke-Heist | 3 | Tonen [125] | volledig |
| West-Vlaanderen | Koekelare | Archeologisch-Historische Kring Spaenhiers | SPAENHIERS | 86 | Tonen [126] | volledig |
| West-Vlaanderen | Koksijde | Gemeentearchief | GA-Koksijde | 15 | Tonen [127] | volledig |
| West-Vlaanderen | Kortrijk | Rijksarchief | RA-Kortrijk | 12 | Tonen [128] | volledig |
| West-Vlaanderen | Kortrijk | Stadsarchief | SA-Kortrijk | 256 | Tonen [129] | onvolledig |
| West-Vlaanderen | Kortrijk | Texture Museum | Texture | 24 | Tonen [130] | onvolledig |
| West-Vlaanderen | Lichtervelde | Gemeentearchief | GA-Lichtervelde | 16 | Tonen [131] | volledig |
| West-Vlaanderen | Lichtervelde | Openbare Bibliotheek | OB-Lichtervelde | 2 | Tonen [132] | volledig |
| West-Vlaanderen | Menen | Heemkring Menen | HK-Menen | 5 | Tonen [133] | volledig |
| West-Vlaanderen | Middelkerke | Gemeentearchief | GA-Middelkerke | 3 | Tonen [134] | volledig |
| West-Vlaanderen | Oostende | Bibliotheek Kris Lambert | BKL | 45 | Tonen [135] | volledig |
| West-Vlaanderen | Poperinge | Stadsarchief | SA-Poperinge | 49 | Tonen [136] | volledig |
| West-Vlaanderen | Roeselare | KOERS. Museum van de Wielersport | KOERS | 5 | Tonen [137] | onvolledig |
| West-Vlaanderen | Roeselare | Openbare Bibliotheek | OB-Roeselare | 7 | Tonen [138] | volledig |
| West-Vlaanderen | Tielt | Openbare Bibliotheek | OB-Tielt | 4 | Tonen [139] | volledig |
| West-Vlaanderen | Tielt | Stadsarchief | SA-Tielt | 16 | Tonen [140] | volledig |
| West-Vlaanderen | Torhout | Geschied- en Heemkundige Kring Het Houtland-Torhout | HKHT | 1 | Tonen [141] | volledig |
| West-Vlaanderen | Veurne | Bakkerijmuseum | BM-Veurne | 17 | Tonen [142] | volledig |
| West-Vlaanderen | Veurne | Stadsarchief | SA-Veurne | 5 | Tonen [143] | volledig |
| West-Vlaanderen | Waregem | Geschied- en Heemkundige Kring De Gaverstreke | Gaverstreke | 1 | Tonen [144] | onvolledig |
| West-Vlaanderen | Waregem | Stadsarchief | SA-Waregem | 69 | Tonen [145] | volledig |
| West-Vlaanderen | Wingene | Gemeentearchief | GA-Wingene | 2 | Tonen [146] | volledig |
| West-Vlaanderen | Zonnebeke | Memorial Museum Passchendaele | MMP | 9 | Tonen [147] | volledig |
Abraham bevat beschrijvingen van krantentitels en gegevens over welke instellingen deze kranten bezitten, op papier, in microvorm of digitaal. Om doelgerichter te kunnen zoeken, zijn er inhoudelijke en geografische trefwoorden aan de krantenrecords toegevoegd.
Alle informatie over een krantentitel worden overzichtelijk gepresenteerd in één record, dat drie secties heeft: Publicatie [148], Onderwerp [149] en Beschikbaarheid [150]
Hiernaast wordt kort toegelicht welke gegevens zijn opgenomen.
Op de onderstaande pagina's worden de gegevens per niveau verder toegelicht. Gedetailleerde beschrijvingen van elk soort gegevens die worden opgenomen in Abraham, vindt u in de handleiding [11], onder de referentielijst van velden [151]. De uitleg in de handleiding is specifiek bedoeld voor Abraham-catalografen, maar kan ook interessant zijn voor wie als gebruiker of als collectiebeheerder een beter inzicht wil krijgen in de databank en de methode zelf.
[152]
Records in de krantendatabank Abraham bevatten de volgende gegevens over de krantentitels:
Als een krant van titel wijzigt, wordt een nieuw record aangemaakt, behalve als het een zeer kleine wijziging betreft (bijv. een andere spelling).
De ondertitel van kranten verandert nogal eens. In Abraham worden alle bekende ondertitels opgenomen, met de oudste als eerste.
Dit geldt ook voor de plaats van uitgave. Ook die is onderhevig aan verandering en in Abraham worden alle bekende plaatsen van uitgave geregistreerd, met de oudste als eerste.
Abraham is naast een catalogus ook een online repertorium van de Belgische pers. Daarom is veel aandacht besteed aan het correct opnemen van de verschijningsperiode van een publicatie (informatie die niet in een typische bibliotheekcatalogus zit).
Ook de onderlinge relaties tussen krantentitels zijn met zorg ingevoerd. Kranten worden immers regelmatig voortgezet onder een andere titel, worden samengevoegd of gesplitst in meerdere publicaties. Via Abraham is de 'stamboom' van de opgenomen kranten te reconstrueren.
[153]
Records in de krantendatabank Abraham bevatten de volgende gegevens over de inhoud van de kranten:
Als er enkel gezocht kon worden op plaats van uitgave, was het niet mogelijk om kranten bestemd voor een bepaalde streek terug te vinden. Een krant wordt immers niet per se uitgegeven in de plaats of regio waarnaar zij zich richt. Een krant bedoeld voor het Meetjesland, kan in Brussel gepubliceerd zijn. Ook kan de plaats van uitgave later zijn veranderd.
De titel van een krant alleen geeft vaak geen of onvoldoende informatie over het soort krant of de strekking ervan. De inhoudelijke termen [154] maken het mogelijk om niet alleen op gekende titels of woorden uit de titel te zoeken, maar ook om onbekende krantentitels te ontdekken van een bepaald type of een bepaalde signatuur.
Om het geheel zo overzichtelijk mogelijk te houden, werden de kranten inhoudelijk onderverdeeld in zes overkoepelende categorieën: doelpubliek, politiek, religie, vrije tijd, werk en handel, en conflict, oorlog en vrede. Sommige trefwoorden behoren tot meerdere groepen en aan veel krantentitels is meer dan één krantentype toegewezen.
Records in de krantendatabank Abraham bevatten de volgende gegevens over de beschikbaarheid van de kranten:
Het belangrijkste doel van de krantendatabank is het in kaart brengen van het totale krantenbezit ten lande. Daarom is veel zorg besteed aan het zo gedetailleerd mogelijk invoeren van de beschikbaarheid van de krantentitels. Niet alle instellingen beschikken echter over informatie tot op editieniveau.
Afhankelijk van de beschikbare informatie worden edities aangeduid met jaargang(jaar)editie (bijv. 2(1896)21) of met de verschijningsdatum (bijv. 26-10-1895).
Voor reeksen wordt, indien bekend, de volledigheid aangegeven (volledig; ontbrekende delen; onvolledig).
Door te klikken op het acroniem van een bewaarinstelling wordt bijkomende informatie getoond: naam en adres van de instelling, telefoonnummer, e-mailadres, website en openingsuren.
Als een instelling een gedigitaliseerde titel online aanbiedt, dan kunt u vanuit Abraham doorklikken naar de betrokken webstek. Dat is bijvoorbeeld het geval bij De Poperingsche keikop [155], een frontblaadje uit de Eerste Wereldoorlog, dat is te vinden op de website Historische Kranten. In veel gevallen is het technisch nog niet mogelijk om rechtstreeks naar de specifieke krant te linken.
De OPAC (Online Public Access Catalog) van Abraham bevat maar liefst vier zoekschermen, elk met zijn eigen mogelijkheden. Hieronder vatten we deze mogelijkheden kort samen.
Voor elk scherm is een uitgebreide help-pagina beschikbaar, waarin de zoekmogelijkheden in detail zijn uitgelegd. Ook bevatten de meeste schermen zoektips om je snel op weg te helpen.
Door het intikken van één of meer termen kun je snel zoeken in de titel- en onderwerpsindexen (type krant, geografisch doelgebied).
Je kunt zoekwoorden combineren, maskeertekens (jokers) gebruiken en aangeven of een term in een bepaalde index moet worden opgezocht.
Het resultaat van dit type zoekopdracht is een lijst van titelbeschrijvingen die de opgegeven zoektermen bevatten. Deze lijst kan nog worden ingeperkt via facetten (filters) op:
Geavanceerd zoeken maakt het mogelijk om verschillende zoekwoorden en -indexen te combineren tot complexe zoekopdrachten. Je kunt zoeken op:
Ook hier mogen maskeertekens worden gebruikt in het zoekwoord.
Via filters is het mogelijk het zoekresultaat verder te beperken. Filteren is mogelijk op taal, drager, type krant, jaar van uitgave en bewaarinstelling.
Het resultaat van dit type zoekopdracht is een lijst van titelbeschrijvingen die de opgegeven zoektermen bevatten.
Via twee zoekbomen kun je de krantentitels in Abraham verkennen op basis van:
Via de optie Zoeken in catalogus naar werken met betrekking tot [trefwoord] wordt de lijst getoond van titels die zijn gekoppeld aan het trefwoord.
Via de optie 'Zoekfilters' in de menu bovenaan kan je de hele catalogus filteren. Gebruik hiervoor de filters die op de linkerkant verschijnen.
Lijsten met zoekresultaten kunnen nog worden ingeperkt via de filters op de linkerkant, die het mogelijk maakt het resultaat van de zoekactie verder te verfijnen. Je vindt hier dezelfde opties als bij Geavanceerd zoeken.
Je kan ook zoeken binnen een resultaat via de optie 'Filteren' rechtsboven.
Instellingen die hun deelname aan Abraham op hun eigen website in de kijker willen zetten, kunnen gebruik maken van een aantal faciliteiten:
Het kan ook interessant zijn om vanaf de eigen website meteen bepaalde zoekresultaten aan te bieden. Hiervoor bestaan momenteel de volgende mogelijkheden:
Tenslotte is er een kleurrijke manier om met de inhoud van de databank kennis te maken via de
De Abraham-zoekbox maakt het gebruikers van uw website gemakkelijk. Ze kunnen direct een zoekopdracht lanceren in Abraham.
De zoekbox wordt aangeboden als 'service'. Dat betekent dat de Vlaamse Erfgoedbibliotheek de zoekbox via het internet ter beschikking stelt en u hem op een heel eenvoudige manier kunt 'inpluggen' op uw website.
U doet dit door op een webpagina dit stukje HTML-code in te voegen:
Als u de zoekbox op uw site plaatst, vragen we u dit even te laten weten aan onze ict-verantwoordelijke [157]. Zo kunnen we u indien nodig contacteren. Bij problemen met het gebruik van de zoekbox kunt u ook contact met ons opnemen via dit adres.
Gevorderde webmasters kunnen nog een aantal aanpassingen doen aan het uiterlijk en gedrag van de zoekbox. Zie hiervoor de handleiding [158] onderaan deze pagina. Wenst u de zoekbox op een andere (technische of grafische) manier te implementeren? Neem dan eens contact op met onze ict-verantwoordelijke [157].
De URL om een lijst van kranten in een bepaalde instelling te genereren heeft de volgende opbouw:
https://anet.be/opac/abraham/opacbnc/catins:(=INSTCODE [28])
Om de kranten van uw eigen instelling te tonen, vervangt u het woord INSTCODE [28] aan het eind van de URL door de Abraham-code van uw instelling.
Bijvoorbeeld:
https://anet.be/opac/abraham/opacbnc/catins:(OB-Tielt) [159]
In de lijst van deelnemende instellingen [28] vindt u de code voor uw instelling.
De URL om een lijst van kranten bestemd voor een bepaalde regio of plaats te genereren, heeft de volgende opbouw:
http://anet.be/query/abraham/opacbnc/area/pharea=GEONAAM
Om de kranten van de eigen plaats of streek te tonen, vervangt u het woord GEONAAM aan het eind van de URL door het gewenste geografische trefwoord uit Abraham. Spaties in de naam moet u vervangen door %20 of +.
Bijvoorbeeld:
http://anet.be/query/abraham/opacbnc/area/pharea=Land+van+Waas [160]
Geldige geografische trefwoorden vindt u in Abraham in de zoekboom op geografisch doelgebied. Omdat sommige geografische namen worden gebruikt voor verschillende plaatsen of gebieden, bevat een geografisch trefwoord soms een verduidelijking. U krijgt dus andere zoekresultaten voor Antwerpen (= stad), Antwerpen (Arr.) en Antwerpen (Prov.).
De URL om een lijst van kranten van een bepaald type (thema, doelgroep, ideologie, etc.) genereren, heeft de volgende opbouw:
http://anet.be/query/abraham/opacbnc/type/phtype=TYPE [161]
Om de kranten van een specifiek type te tonen, vervangt u het woord TYPE [161] aan het eind van de URL door het gewenste inhoudelijke trefwoord uit Abraham. Spaties in de typenaam moet u vervangen door %20 of +.
Bijvoorbeeld:
http://anet.be/query/abraham/opacbnc/type/phtype=katholieke%20pers [162]
Geldige types vindt u in Abraham via de zoekboom op de Topologie Belgische Kranten [161].
De URL om een lijst van kranten van uit een bepaald tijdperk op te vragen heeft de volgende opbouw:
http://anet.be/query/abraham/opacbnc/year/phyear=PERIODE
Vervang het woord PERIODE aan het eind van de URL door een jaar of periode-aanduiding, bijvoorbeeld:
http://anet.be/query/abraham/opacbnc/year/phyear=1914-1918 [163]
Voorbeelden van geldige periode-aanduidingen zijn:
| Zoekterm | Resultaat |
|---|---|
1914 |
alle kranten verschenen in 1901 |
<1919 |
alle kranten verschenen vóór 1919 (dus in 1918 of eerder) |
1913> |
alle kranten verschenen na 1913 (dus in 1914 of later) |
1914-1918 |
alle kranten verschenen in de periode beginnend met 1914 tot en met 1918 (inclusief die in 1914 en 1918) |
De URL om een lijst van kranten op een bepaalde drager (papier, microfilm of digitaal) te genereren, heeft de volgende opbouw:
http://anet.be/query/abraham/opacbnc/carrier/phcarrier=DRAGER
Om de kranten op een specifiek drager te tonen, vervangt u het woord DRAGER aan het eind van de URL door één van de volgende opties:
Bijvoorbeeld:
http://anet.be/query/abraham/opacbnc/carrier/phcarrier=url [164]
Merk op dat niet alle kranten die in een digitaal formaat worden bewaard ook online toegankelijk zijn. Om een lijst met vrij via internet beschikbare kranten te tonen, gebruikt u deze URL:
http://anet.be/query/abraham/opacbnc/bnc-einfo [165]
U kunt URLs constueren voor snelzoekacties in Abraham. Zo'n URL is als volgt opgebouwd:
http://anet.be/opac/abraham/opacbnc/n/ZOEKSTRING
Vervang het woord ZOEKSTRING door de termen waarop u wilt zoeken. Om te zoeken op het woord 'officieel' bijvoorbeeld:
http://anet.be/opac/abraham/opacbnc/n/officieel [166]
U kunt alle types zoekopdrachten formuleren die zijn toegelaten binnen de methode Snelzoeken in Abraham, bijvoorbeeld:
| Zoekterm | Resultaat |
|---|---|
ieper |
zoekt op ieper in het titel- of onderwerpsveld. |
pl:antwerpen and ti:schelde |
zoekt op antwerpen als plaats van uitgave in combinatie met schelde in de titel |
ow:hageland and (ti:katholiek or ti:liberaal) |
zoekt op hageland in het onderwerpsveld in combinatie met katholiek of liberaal in de titel |
ow:satire and ow:gent |
zoekt krantenrecords met de termen satire en gent in het onderwerpsveld |
algeme?ne |
zoekt op algemene en algemeene |
bru*el* |
zoekt op brussel, brusselaar, brusselsch, bruxelles, bruxelloise, etc. |
U moet bepaalde tekens echter vervangen door URL-codering:
| Teken | Codering | |
|---|---|---|
| Spatie | %20 of + |
|
| Asterix | * | %2A |
| Vraagteken | ? | %3F |
| Dubbele punt | : | %3A |
| Aanhalingsteken | " | %22 |
| Haakje openen | ( | ( of %28 |
| Haakje sluiten | ) | ) of%29 |
Voor een volledig overzicht zie https://www.w3schools.com/tags/ref_urlencode.asp [167].
De zoekopdracht:
ow:hageland and (ti:katholiek or ti:liberaal)
wordt dan:
of
http://anet.be/opac/abraham/opacbnc/n/ow%3Ahageland+and+(ti%3Akatholiek+or+ti%3Aliberaal) [169]
Deze link toont de startpagina van de Topologie Belgische Kranten:
https://anet.be/record/opacbnc/a::bnc.35 [170]
[171]
Kent u dag- of weekbladen die ontbreken in Abraham? Weet u waar bepaalde titels of nummers zich bevinden? Bezit jouw instelling of vereniging zélf een krantenverzameling? Heb je andere bijkomende inlichtingen?
Aarzel niet het ons te laten weten. Alle informatie en nieuwe partners zijn van harte welkom. Abraham wordt zo nóg vollediger, en uw krantencollectie wordt onderdeel van het geregistreerde patrimonium. Het aanmeldingsformulier [172] helpt jou en ons op weg.
