Tentoonstelling 'Boek en Plaat - Europese boekillustratie ten tijde van Lucas van Leyden'

De Universiteitsbibliotheek Leiden organiseert van 17 maart t.e.m. 19 juni 2011 de tentoonstelling ‘Boek en Plaat. Europese boekillustratie ten tijde van Lucas van Leyden’. Aan de hand van een vijftigtal bijzondere drukken vervaardigd in de  Nederlanden, Duitsland, Zwitserland, Frankrijk en Italië gaat deze tentoonstelling in op de ontwikkelingen van het geïllustreerde boek tijdens de jaren 1490-1540. De tentoonstelling is gratis toegankelijk tijdens de openingsuren van de Universiteitsbibliotheek Leiden.

Meer informatie vindt u hieronder en op de website van de Universiteitsbibliotheek Leiden.

Boek en Plaat

In de jaren 1490-1540 ontwikkelde het gedrukte boek zich tot een volwaardig vervanger van het handgeschreven boek. Illustraties speelden daarbij een doorslaggevende rol. De boekproductie was bij uitstek internationaal en kunstenaars uit heel Europa ― onder wie Albrecht Dürer en Lucas van Leyden — leverden hun bijdragen. Het was de tijd waarin een nieuwe beeldtaal zijn intrede deed in de kunst. Maar ook de wetenschap was gebaat bij goede illustraties. Betrouwbare afbeeldingen van bijvoorbeeld planten of een ontleed lichaam maakten de uitwisseling van kennis effectiever.

De boekillustratie wordt in deze periode vrijwel uitsluitend gerealiseerd met behulp van de houtsnede, een hoogdruktechniek waarbij de niet-drukkende delen van de afbeelding worden weggesneden uit het houtblok. Op deze wijze hoeft de drukker de drukvorm met opgemaakte pagina’s — bestaande uit zetsel van loden letters èn de houtsnede — slechts één keer op de pers te leggen. De houtblokken bleven lang in gebruik en verwisselden niet zelden van eigenaar. De lijnen en vlakken van de afgedrukte houtsnede vormen het beeld tegen de achtergrond van het papier, in beginsel dus een samenspel van zwart en wit. Toch wordt in de vroege boekillustratie nog vaak kleur gebruikt, maar die is dan naderhand met de hand aangebracht.

Deze tentoonstelling presenteert geïllustreerde bijbels en devotionele teksten, wetenschappelijke werken over het menselijke lichaam en de natuur, militaire verhandelingen en atlassen, historische kronieken, fabels en romans. De boeken zijn afkomstig uit de rijke collecties van de Universiteitsbibliotheek Leiden, de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde en de Bibliotheca Thysiana.

Webtentoonstelling

De online catalogus van de tentoonstelling door André Bouwman, Paul Hoftijzer, Anton van der Lem en Jef Schaeps is te zien via Digital Special Collections van de Universitaire Bibliotheken Leiden.