Tentoonstelling 'Niemands Land. Cartografen in het voetspoor van Mercator'
In 1538 publiceerde Gerard Mercator in Leuven een beroemde wereldkaart waarin hij zonder al te veel informatie bij de hand, een zuidelijk continent tekende: Terra Incognita. Deze kaart was het begin van een lange traditie voorstellingen van de Zuidpool (en Australië) waarin verbeelding en feitelijke kennis elkaar aanvulden. De manier waarop latere generaties cartografen met de vele onbekende regio’s in de wereld omgingen, illustreert hoe beeldvorming en menselijke nutsoverwegingen een rol spelen in de verkenning van onverkend terrein.
In deze traditie van Mercators Terra Incognita hoort ook de cartografie van het niemandsland thuis: kaarten van woestijnen en oceanen, eindeloze ijsmassa’s en ondoordringbare wouden, ruimten die niet door vanzelfsprekende herkenningspunten worden afgebakend, die nauwelijks toegang en doorgang bieden. Een niemandsland houdt het midden tussen onbetreden en onherbergzaam gebied. Een plaats die niemand zich toe-eigent en vooral is gevuld met leegte en afwezigheid. De cartografie van het niemandsland vereist creativiteit en verbeelding, en bemiddelt tussen nieuwsgierigheid en respect voor de onaangetaste ruimte. Het niemandsland is een spiegel van de bewoonde wereld, van de menselijke aanwezigheid in een vreemde, ongedifferentieerde ruimte.
De Campusbibliotheek Arenberg van de KULeuven toont uit haar eigen collectes een twintigtal merkwaardige kaarten van een niemandsland, van de zeventiende eeuw tot nu. Uit de kaarten blijkt hoe cartografen en geografen, ontdekkingsreizigers en Zuidpoolpioniers, maar ook astronomen en natuurfilosofen omgingen met de vervreemding van het niemandsland, en tegelijk bijdroegen tot een betere kennis van de wereld waarin wij leven.
