Nederlandse KB stelt publiek belang boven privaat auteursrecht
De Koninklijke Bibliotheek van Nederland (KB) werkt al jaren hard aan het digitaliseren en online toegankelijk maken van gedrukt Nederlands materiaal. Het auteursrecht is een complicerende factor, zelfs voor materiaal van voor de oorlog: van alle rechthebbenden is vooraf toestemming nodig. De KB maakte voor haar tijdschriftenproject 1850-1940 een andere keuze. Er wordt vooraf geen toestemming gevraagd, maar een bezwaarmogelijkheid gegeven. Geen opt in, maar opt out.
Tweede leven voor erfgoed
Met steun van Metamorfoze, het Nederlandse programma voor behoud van het papieren erfgoed, digitaliseert de KB de meest geraadpleegde tijdschriften uit de 19e en vroege 20e eeuw uit haar collectie. Zonder de investeringen van de KB en andere erfgoedinstellingen raken die tijdschriften, met werken van relatief onbekende makers, geheel in de vergetelheid. Online plaatsen geeft ze als het ware een tweede leven. De wetenschap en het brede publiek kunnen zo op ontdekkingstocht in dit materiaal.
Tijdschriften en rechthebbenden
Het gaat om titels als het Nieuwsblad voor den Boekhandel en Sport in Beeld en van Levende Talen tot het Advocatenblad. Volgens de Auteurswet is vooraf toestemming nodig van alle rechthebbenden om deze tijdschriften online te plaatsen. Veel van deze auteurs zijn inmiddels overleden, waardoor het auteursrecht meestal bij meerdere erfgenamen ligt (het Auteursrecht loopt tot 70 jaar na de dood van een maker). Het opsporen van alle mogelijke rechthebbenden is enorm arbeidsintensief. De opbouw van een grote online bibliotheek wordt zo ernstig vertraagd.
Opt out-aanpak
Het publieke belang van de toegang tot dit cultureel erfgoed primeert voor de KB boven de private belangen van mogelijke auteursrechthebbenden. Op de website www.kb.nl wordt de komende weken een lijst met titels van de gedigitaliseerde tijdschriften gepubliceerd. Rechthebbenden worden opgeroepen zich te melden als ze bezwaar hebben tegen het online plaatsen van hun bijdragen. In dat geval zullen de betreffende bijdrage(n) ontoegankelijk gemaakt worden.
