Professor Jan Roegiers overleden
Na een moedig gedragen ziekte is prof. em. dr. Jan Roegiers overleden op 12 juli 2013. Roegiers (°1944) werd algemeen beschouwd als een van de meest gezaghebbende stemmen in de wereld van de geschiedwetenschap, het archief- en bibliotheekwezen en de erfgoedsector in België.
Zijn studies geschiedenis aan de KU Leuven bekroonde Jan Roegiers met een proefschrift over de houding van de Leuvense theologische faculteit ten aanzien van de Verlichting in de 18de eeuw (1979). In de tussentijd stelde hij ook verschillende tentoonstellingen samen. De catalogi daarvan, bijvoorbeeld die over Erasmus en Leuven (1969) en 550 jaar Universiteit Leuven (1976), gelden nog steeds als uiterst betrouwbare referentiewerken. Later volgden talrijke artikelen over het humanisme en de katholieke Verlichting in de Zuidelijke Nederlanden, over de Brabantse Omwenteling, het intellectuele en kerkelijke leven in de Oostenrijkse Nederlanden en de geschiedenis van de Leuvense universiteit. Tot zijn markantste realisaties op dit laatste terrein behoren de monumentale werken De Universiteit te Leuven 1425–1985 (1988) en Universiteitsbibliotheek Leuven 1425–2000 (2005), die hij samen met collega’s publiceerde.
Roegiers was een ongemeen erudiete wetenschapper. Hij doceerde archivistiek en diverse opleidingsonderdelen over de intellectuele en kerkelijke geschiedenis van de nieuwe tijd. Wie onder zijn leiding een eindverhandeling of proefschrift schreef, was verzekerd van snelle, opbouwende en uiterst deskundige feedback. Zijn wetenschappelijke belangstelling voedde ook de beheersfuncties die hij binnen de KU Leuven opnam: archivaris en hoofdbibliothecaris van de universiteit, later ook hoofd van de dienst Kunstpatrimonium. Als hoofdbibliothecaris was hij onder meer nauw betrokken bij de automatiseringsbeweging van de jaren 1970–1980. Daarnaast speelde hij een niet te overschatten rol bij de uitbreiding en verrijking van de kunst-, archief- en bibliotheekcollecties, onder meer dank zij een consequent volgehouden beleid van public relations en vriendenwerking. Voor honderden bezoekers uit binnen- en buitenland was Roegiers de perfecte Leuvense gastheer.
Ontelbaar zijn de evenementen, congressen, tentoonstellingen, publicaties en wetenschappelijke verenigingen, tijdschriften en projecten waaraan hij zijn medewerking verleende. Hij was nauw betrokken bij de oprichting van het Kadoc en zat tot voor kort de vzw Resonant voor. In de context van de Vlaamse Erfgoedbibliotheek is het goed eraan te herinneren dat de Short Title Catalogus Vlaanderen grotendeels ontworpen werd op basis van een door Roegiers geschreven plan van aanpak; hij was ook een actieve promotor van de eerste projectfase van de STCV.
Zijn afscheidscollege ‘Universitaire heemkunde? Over academisch erfgoed en universiteitsgeschiedenis’ (19 februari 2010) besloot Jan Roegiers als volgt:
Ik heb gepoogd studenten in te prenten dat de eerste functie van geschiedenis is: aan te tonen dat het vroeger anders was, fundamenteel anders. Historici die beweren dat er in het menselijke doen en laten eigenlijk niets grondig verandert, dat geschiedenis enkel bestaat uit patronen die zich herhalen, ondergraven hun eigen vak en ontnemen ons elk perspectief. Het hoopgevende in goede geschiedenis, ook al brengt ze het verslag van de grootste wandaden, is dat men ziet dat de tijden veranderen, dat niets noodzakelijk moet blijven zoals het is. Geschiedenis ontneemt het hedendaags bestaande zijn vanzelfsprekendheid, de illusie dat het altijd zo was en altijd zo zal blijven. Integendeel, alles zal blijven veranderen – al weten we niet hoe – en in die verandering kunnen ook wij een rol spelen. Goede geschiedenis opent onze blik voor de toekomst.
Als hoogleraar, beleidsmaker, intellectueel, netwerker, historicus en boekenliefhebber heeft Jan Roegiers een onuitwisbare stempel nagelaten. Door al wie hem gekend heeft zal hij erg worden gemist.
