'Blaas de kosmos nieuw leven in' op Boekensteun.be

De Openbare Bibliotheek Brugge zoekt 2.500 euro om de prachtige met de hand ingekleurde maar beschadigde renaissancedruk Cosmographiae universalis van de Duitse geleerde Sebastian Münster te restaureren. Sinds 18 februari loopt een crowdfundingactie op het platform Boekensteun. De campagne ging van start met een lezing over cartografie en kosmografie door landmeter-expert Jan De Graeve.

Wereldgeschiedenis en wereldatlas in één

Cosmographiae universalis is het levenwerk van de Duitse geleerde en humanist Sebastian Münster (1488-1552). Het is een wereldgeschiedenis én wereldatlas in één boek. Twintig jaar arbeid en vele studiereizen resulteren in 1544 een eerste editie.

Het is de tijd dat ontdekkingsreizigers de wereld verkennen en elke nieuwe druk grijpt men aan om de nieuwste ontdekkingen in kaart te brengen. En dat waren er veel: in de zestiende eeuw ziet de wereld er voor elke generatie anders, groter en fantastischer uit. In de uitgebreide editie van 1550 telt de Cosmographia al 900 houtsneden en 40 kaarten.

Het Brugse exemplaar

De Openbare Bibliotheek Brugge bewaart een exemplaar uit 1552 dat via internationale boekhandelsnetwerken in Vlaanderen terecht kwam. Robert Holman, een veelbelovende monnik in de prestigieuze Duinenabdij in Koksijde, kocht het boek aan.

Holman liet het boek inkleuren, misschien door één van de zusters van de cisterciënzerinnenabdij Spermalie. In de jaren 1560 was Holman daar biechtvader. Alleen de eerste 120 bladzijden zijn ingekleurd. Het kaartje van Vlaanderen en de (onrealistische) afbeelding van Brugge zijn de laatst ingekleurde houtsneden.

In 1569 werd Holman abt van de Duinenabdij en zijn boek kreeg er een plaats in de bibliotheek. Toen de abdij in de geuzentijd (1578-1584) ten onder ging, belandde de Cosmographiae via enkele tussenstations in de nieuwe abdijvestiging - vandaag het Grootseminarie Brugge.

Na de Franse Revolutie kreeg het Brugse stadsbestuur een deel van de kostbare bibliotheek van de Duinenabdij en zo belandde het werk uiteindelijk in de Openbare Bibliotheek Brugge. De Cosmographiae universalis is een topstuk van de Openbare Bibliotheek Brugge en werd daarom met voorrang gedigitaliseerd. U kan de druk bekijken op Flandrica.be, de virtuele Vlaamse erfgoedbibliotheek.

Boekensteun

In de Openbare Bibliotheek Brugge heeft Münsters kosmografie een plaats in een geklimatiseerde en beveiligde boekenkluis. Maar vijf eeuwen gebruik hebben hun sporen nagelaten en het Brugse exemplaar kijkt uit naar een conserverende behandeling.

Het hechten van het rugleder, het versterken van de scharnieren en het papier, het vervangen van de zuurhoudende schut- en dekbladen en het consolideren van de ingekleurde prenten: de restauratie vereist de hoogste professionaliteit van een toprestaurator - en een groot budget.

Doneer daarom op www.boekensteun.be/openbarebibliotheekbrugge, en blaas de kosmos nieuw leven in.