Nieuw in ons team: Godfried Croenen, projectleider handschriftenproject MMFC
Begin augustus startte Godfried Croenen als nieuwe medewerker bij Vlaamse Erfgoedbibliotheken. Hij leidt er het project ‘Medieval Manuscripts in Flemish Collections’ (MMFC). Godfried stelt zichzelf en het project even aan je voor.
Even voorstellen
Van bij het begin van mijn studietijd (geschiedenis) was ik al heel erg geïnteresseerd in de middeleeuwse periode. Door contact met middeleeuwse bronnen raakte ik ook snel gefascineerd door de talrijke middeleeuwse documenten die bewaard worden in archieven en bibliotheken. Tijdens mijn opleiding werkte ik vooral met archiefbronnen zoals oorkonden, rekeningen en registers. Maar ik volgde ook een aantal vakken die mijn belangstelling wekten voor middeleeuwse literaire cultuur, en voor de handschriften waarin die is overgeleverd.
Dat stelde me dan weer in staat om in de marge van mijn archiefonderzoek een aantal fragmenten van belangrijke literaire handschriften te identificeren. Die waren in de loop der tijd gerecycleerd als materiaal voor het inbinden van archiefstukken. Zo vond ik bijvoorbeeld een fragment van Arturs Doet, een Middelnederlandse tekst over koning Arthur. We wisten dat die had bestaan, maar voor mijn ontdekking had nog nooit iemand een handschrift gevonden.
Later breidde mijn belangstelling zich uit naar literair mecenaat bij de middeleeuwse adel, hofcultuur en middeleeuwse kronieken. Over die thema’s heb ik als postdoctoraal onderzoeker kunnen werken aan de universiteiten van Oxford en Liverpool. Mijn onderzoek naar de Henegouwse auteur Jean Froissart leidde me naar handschriftencollecties in talrijke bibliotheken in Europa en de Verenigde Staten.
Sinds 2004 ben ik in Liverpool vast verbonden aan de opleiding Moderne Talen. Ik ben daar verantwoordelijk voor een aantal historische en literair-historische vakken. Ik geef ook in de Masteropleidingen Middeleeuwse Studies en Archiefwetenschap vakken over middeleeuwse paleografie, oorkondenleer en handschriftenkunde.
1000 jaar handschriften in kaart brengen
In 2019 keurde de Vlaamse overheid een subsidieaanvraag goed voor het opzetten van een online databank om de 2500 à 3000 middeleeuwse manuscripten in Vlaamse collecties in kaart te brengen. Als projectleider overzie ik de opstart van het project Medieval Manuscripts in Flemish Collections (MMFC). Deze eerste fase is cruciaal, want we moeten allerlei fundamentele beslissingen nemen. Die gaan bijvoorbeeld over de selectie van de handschriften, over de metadata, over de prioriteiten die het project moet toekennen aan verschillende deelaspecten, en over de werkmethode die we zullen volgen.
De databank wordt enorm belangrijk voor onze kennis van het oudste Vlaamse boekenerfgoed. Het MMFC-project zal collectiebeheerders die niet over de gespecialiseerde expertise beschikken helpen om hun handschriftencollectie beter te ontsluiten en onder de aandacht te brengen. Voor wetenschappelijke onderzoekers zal de databank een leemte vullen, want in het Franstalige landsgedeelte en in onze buurlanden bestaan al lang vergelijkbare databanken. We gaan in de MMFC-databank systematisch verwijzingen opnemen naar gedigitaliseerde handschriften en voorbeeldpagina's. Zo kan ook het bredere publiek dat geen gespecialiseerde kennis heeft ons oudste geschreven erfgoed beter leren kennen.
De MMFC-databank zal voor een deel bestaande informatie samenbrengen en aanvullen. Daarnaast willen we ook het wetenschappelijk onderzoek stimuleren door aandacht te hebben voor aspecten die momenteel centraal staan in wetenschappelijke discussies. Er wordt nu bijvoorbeeld veel onderzoek verricht naar de fysieke kenmerken van de materialen waaruit handschriften vervaardigd zijn, zoals perkament en papier. Een ander aspect dat veel in de belangstelling staat is de herkomst van de handschriften en hun historische band met vroegere collecties.
Het enthousiasme en de bereidheid tot samenwerking die ik de laatste maanden ervaren heb binnen het projectteam en bij talrijke collectiebeheerders en experten, hebben mij ervan overtuigd dat MMFC beantwoordt aan een behoefte die echt leeft. Ik kijk er dan ook naar uit om mijn expertise op het vlak van handschriften en digital humanities in dienst te stellen van dit waardevolle project.
