KB Nederland krijgt kostbare facsimile Vlaams handschrift

Op 2 juli 2012 ontving de Koninklijke Bibliotheek (KB) van Nederland, een uitermate kostbare facsimile van het zogenoemde Grimani-brevier. Dit omvangrijke zestiende-eeuwse manuscript (1672 bladzijden!) is een van de mooiste geïllumineerde Vlaamse handschriften ooit gemaakt. Er moet zo’n jaar of dertig aan gewerkt zijn, en het was begin 16de eeuw al vrijwel onbetaalbaar. Kardinaal Grimani kocht het rond 1520 en nam het mee naar Venetië, waar het zich nog steeds bevindt.

Grimani-brevier

Een brevier is een boek voor geestelijken, waarin de gebeden staan opgetekend die zij dagelijks moeten uitspreken. Het brevier waarvan de KB nu een kopie heeft ontvangen, werd dan ook gekocht door een geestelijke, kardinaal Domenico Grimani (†1523). Hij betaalde hier 500 gouden dukaten voor, een kapitale som die hij zich als zoon van de doge van Venetië wel kon veroorloven. Het Grimani-brevier kreeg hierdoor meteen grote bekendheid. Het boek telt 1672 bladzijden, waarvan 1580 met versiering, en bevat 110 paginagrote miniaturen van zeer hoge kwaliteit. De miniaturen kunnen vergeleken worden met die in het beroemde Très Riches Heures du Duc de Berry dat duidelijk als voorbeeld heeft gediend. Het team kunstenaars uit de Gents-Brugse school dat er zo’n dertig jaar aan heeft gewerkt wilde de Très Riches Heures nog overtreffen.

Facsimile

Grimani bepaalde dat het brevier aan de Republiek Venetië zou toevallen, en nooit verkocht mocht worden. Sinds eind zestiende eeuw bevindt het zich in de Biblioteca Nazionale Marciana in Venetië en wordt daar met alle zorg omringd. De kostbare facsimile die een zo getrouw mogelijke kopie is van het originele handschrift – inclusief fluwelen band en sloten – is gemaakt door uitgeverij Salerno Editrice uit Rome met ruimhartige steun van de Regio Veneto. De kopie is een kunstwerk op zich: alle beschikbare technische middelen zijn ingezet om de 750 vervaardigde exemplaren de grandeur van het origineel mee te geven.

Schenking

De Regio Veneto schenkt de facsimile (ter waarde van ruim € 20.000) aan de KB, in een culturele promotiecampagne in samenwerking met het Istituto Italiano di Cultura in Amsterdam. Een klein aantal prestigieuze bibliotheken van internationale faam is uitverkoren om een ‘Grimani’ in ontvangst te nemen, waaronder de British Library en de Library of Congress.