Klimaat centraal op tweede bijeenkomst collegagroep behoud en beheer
Op dinsdag 6 oktober ontmoetten de collega’s elkaar voor de tweede maal in de collegagroep Behoud en beheer. Samen ontdekten ze via tools, projecten en praktijkvoorbeelden hoe klimaatbeheersing en -monitoring er anno 2020 kunnen uitzien.
Het was eens iets anders, zo’n virtuele bijeenkomst van de collegagroep. Ondanks de digitale formule schreven opnieuw zo’n 25 enthousiaste collega’s zich in. Virtueel samenkomen had bovendien ook zijn voordelen: zo werden alle presentaties opgenomen, zodat ook wie niet aanwezig kon zijn, van alle gedeelde inzichten en tips kan genieten.
Het vertrekpunt van de bijeenkomst vormde de online bevraging die we in het voorjaar rond dit thema hielden. Aan de hand van de resultaten legden we de collega’s vijf stellingen voor rond klimaatbeheersing en -monitoring. Aan hen om in te schatten of de stellingen juist of fout waren. Dat bleek vlot te gaan, al onderschatten de collega’s wel het aantal organisaties dat vanop afstand het klimaat kon monitoren, terwijl ze het gebruik van een klimaatlogboek dan weer overschatten.
Els Deroo van Musea Ieper lichtte vervolgens toe hoe de klimaatregeling in erfgoeddepot Potyze functioneert. Het depot werkt met passieve klimaatbeheersing naar Deens model. Hierbij zorgen een sterk geïsoleerde buitenschil, weinig ramen en een niet-geïsoleerde vloerplaat samen voor een vrij constant klimaat met slechts zeer geleidelijke schommelingen. Je hebt dan enkel nog ontvochtiging van de lucht nodig. Els liet de collega’s ook kennismaken met Easylog Cloud, een online opvolgsysteem van klimaatgegevens. Je kan er vanop afstand de situatie mee in de gaten houden via draadloze dataloggers, die de gegevens doorgeven via wifi. Een tip? Stel het alarm zo in dat je slechts om het uur een notificatie krijgt als de waarden overschreden worden. Zo vermijd je gewenning door te frequente alarms wanneer de temperatuur of de vochtigheid net rond de maximum- of minimumwaarde schommelt.
Hoe je zelf met een Arduino, LoRaWAN en sensoren je eigen klimaatmonitoringsysteem in elkaar kunt steken, vertelde Dieter Suls van het ModeMuseum. Dit innovatieve partnerproject verkent de mogelijkheden om zelf met opensource hardware en software dataloggers te maken, waarvan je de metingen vanop afstand kan volgen. Naast sensoren die temperatuur en luchtvochtigheid monitoren kan je ook lichtsensoren koppelen aan de datalogger of een camera die automatisch insectenvallen controleert. In principe zou je zelfs met artificiële intelligentie de insecten kunnen laten identificeren of de resultaten automatisch in je collectiemanagementsysteem integreren. Je hoort het, de mogelijkheden zijn legio, maar ze implementeren vraagt wel tijd en een zeer specifieke expertise. Alle resultaten van het project zullen vrij ter beschikking worden gesteld via Github zodat iedereen zelf aan de slag kan.
Geert Bauwens van KU Leuven stelde tot slot Resilient Storage voor. Dit nieuwe project onderzoekt hoe we depots meer energie-efficiënt kunnen organiseren zonder aan kwaliteitsvolle erfgoedzorg in te boeten. Het doel is een nationale strategie voor meer duurzame klimaatbeheersing in depots. De resultaten worden tegen mei 2022 verwacht. Geert demonstreerde ook het recent gelanceerde CHARP-platform. Hierop kan je de data van je loggers opvolgen, maar het is ook mogelijk om zelf manueel klimaatgegevens op te laden en te analyseren. Je kan er ook een klimaatlogboek op bijhouden. Het platform wordt momenteel verder verfijnd om nog beter op de noden van de erfgoedsector in te spelen.
Voor twee tools — de klimaatevaluatiekaart en de Airchecq-software — was helaas geen tijd meer. Die staan alleszins volgende keer terug op het programma. We mikken op het voorjaar van 2021. Hopelijk kunnen we dan in levende lijve tips, ervaringen en verhalen uitwisselen.