Samenstelling landelijke selectielijst krantendigitalisering gestart
Ongeveer 18 miljoen pagina’s historische kranten in Vlaanderen moeten nog gedigitaliseerd worden, maar voor hoeveel van deze krantenpagina’s is dat urgent? Samen met collectiebeherende instellingen stelt de vzw Vlaamse Erfgoedbibliotheken een landelijke selectielijst op van historische kranten in Vlaams bezit die hoogdringend moeten worden gedigitaliseerd.
Tot nu toe toonden zo’n vijftig collectiebeherende organisaties en erfgoedcellen in Vlaanderen en Brussel interesse om mee te werken. Een dertigtal volgde al een workshop om er effectief mee aan de slag te gaan.
Waarom een overkoepelende selectielijst?
De samenstelling van de selectielijst gebeurt binnen Nieuwe Tijdingen, een driejarig project dat de weg uitstippelt naar een landelijk programma voor de digitalisering, ontsluiting en duurzame archivering van het Vlaamse krantenerfgoed. Krantenerfgoed is geen eeuwig leven gegund en digitalisering is de inhoudelijke reddingsboei.
Daarom zetten de Vlaamse Erfgoedbibliotheken en meemoo samen met collectiebeheerders zich binnen dit project in naar een gecentraliseerde Vlaamse aanpak voor krantendigitalisering. Dit voor zowel de grote als kleine spelers, zodat een divers en inclusief programma kan worden gegarandeerd.
Een belangrijke stap bij de ontwikkeling van het programma bestaat uit het identificeren van te digitaliseren titels in krantencollecties in Vlaanderen en Brussel. Een recente berekening op basis van de krantenholdings die zijn opgenomen in de krantencatalogus Abraham kwam uit op een schatting van bijna 18 miljoen pagina’s van meer dan 7.500 verschillende krantentitels.
Hoeveel van deze kranten kunnen we in een eerste fase digitaliseren? Welke titels van welke organisaties moeten eerst gedigitaliseerd worden? En welk kostenplaatje hangt eraan vast? De lopende titelselectie zal deze vragen beantwoorden en het mogelijk maken om een concrete planning op te stellen voor een eerste periode van vijf jaar.
Wat komt in aanmerking en wat krijgt voorrang?
De titelselectie vertrekt van selectie- en prioriteringscriteria die in 2021 zijn opgesteld met de adviescommissie van het Nieuwe Tijdingen-project. Die bestaat uit vertegenwoordigers van hoofdpartner meemoo, collectiebeherende organisaties en expertisepartners. De selectiecriteria bepalen welke kranten in aanmerking komen voor het beoogde programma. De prioriteringscriteria helpen om de titels te verdelen over opeenvolgende digitaliseringsgolven.
Om in aanmerking te komen voor het digitaliseringsprogramma moet een publicatie voldoen aan drie basiscriteria:
- De publicatie moet de kenmerken van een krant hebben.
- De krant moet gepubliceerd zijn binnen de huidige grenzen van Vlaanderen of elders zijn uitgegeven voor een Vlaams doelpubliek.
- De krant mag nog niet gedigitaliseerd zijn.
Als de krantentitel voldoet aan de basiscriteria moet het projectteam bepalen welke kranten voorrang krijgen. Die volgorde wordt gebaseerd op aspecten als conserveringsnood, gebruikspotentieel, volledigheid van de titel, publiek domein en de afwezigheid van een microkopie.
Hoe wordt de selectie uitgevoerd?
In 2021 ontwikkelde de vzw Vlaamse Erfgoedbibliotheken de online selectietool ‘Courant’ voor het opstellen van selectielijsten voor de krantendigitaliseringsprojecten. Deze tool maakt gebruik van de gegevens in de krantencatalogus Abraham en biedt collectiebeheerders de mogelijkheid om te digitaliseren titels aan te duiden en bijkomende informatie door te geven.
Tijdens een workshop maakten collega’s van 31 erfgoedorganisaties kennis met Courant. Ze gaan komende maanden aan de slag met het identificeren van de kranten uit hun collectie die het dringendst nood hebben aan digitalisering. Ze geven daarbij onder andere aan om welke nummers het gaat en wat de geschatte omvang (aantal pagina’s en edities) is.
Volgende stappen
Nadat de collectiebeheerders hun titelselectie hebben gemaakt voert het projectteam een controle uit en analyseren we de hieruit voortkomende overkoepelende selectielijst. In eerste instantie dient de informatie in Courant als vertrekpunt voor het opstellen van een digitaliseringsplan voor de eerste vijf jaar. Welke titels komen aan bod? Welke organisaties zijn bereid om met digitalisering aan de slag te gaan en met hoeveel partners zouden we in de eerste jaren kunnen werken? Hoe moeten meemoo en de Vlaamse Erfgoedbibliotheken hun dienstverlening voor krantendigitalisering vormgeven? Met deze informatie werken we een gedetailleerd plan en een financieringsvoorstel uit.
Over het project
Nieuwe Tijdingen is een samenwerkingsproject waar de vzw Vlaamse Erfgoedbibliotheken samen met hoofdpartner meemoo en collectiebeherende instellingen werkt aan de ontwikkeling van een landelijk Vlaams programma voor de digitalisering, ontsluiting en archivering van het bedreigde Vlaamse krantenerfgoed.
Heb je vragen over het project of is jouw organisatie geïnteresseerd om deel te nemen? Neem dan contact op met onze projectmedewerker Montaine Denys via montaine@vlaamse-erfgoedbibliotheken.be.
Parallel met Nieuwe Tijdingen werken we samen met meemoo aan Primeur, het krantenproject van GIVE (Gecoördineerd Initiatief voor Vlaamse Erfgoeddigitalisering). Binnen Primeur digitaliseren we 630.000 pagina’s bedreigd Vlaams krantenerfgoed van acht partnerinstellingen. Primeur kadert in het relanceplan Vlaamse Veerkracht en wordt gerealiseerd met de steun van het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling.
Wil je de projecten volgen? Schrijf je dan in voor onze projectnieuwsbrief.
