Terugblik Collegagroep Oude drukken

Op vrijdag 27 oktober zakten 25 collega’s uit Vlaamse erfgoedbibliotheken, archieven en musea af naar Museum Plantin-Moretus te Antwerpen voor de derde Collegagroep Oude Drukken. De collegagroep is een informeel en praktijkgericht platform waar collega’s uit de sector contacten, ideeën en expertise kunnen uitwisselen rond oude drukken.

Het thema van deze editie: boekbanden en herkomstmerken. We hadden het over registratie, ontsluiting én restauratie van deze elementen. Dergelijke exemplaargebonden kenmerken krijgen terecht steeds meer aandacht maar brengen ook specifieke uitdagingen voor conservatoren en restauratoren met zich mee.

Hoe registreer je herkomstmerken? Hoe benader je een boekband?

We trapten de dag af met drie presentaties. Steven Van Impe (Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience) lichtte de herkomstregistratie van oude drukken in de Erfgoedbibliotheek toe. Deze informatie wordt bij gebrek aan tijd niet altijd opgenomen in catalogi. Bestaande bibliotheeksoftware zorgt dan weer dat de informatie vaak terechtkomt in een niet-doorzoekbaar veld. De nieuwe herkomstmodule van EHC maakt die informatie wel meer zichtbaar en vindbaar.

Heleen Wyffels (Vlaamse Erfgoedbibliotheken) presenteerde de nieuwe exemplaarmodule van het project IMPRESSVM. De wieg van de Vlaamse boekdrukkunst, dat Vlaamse incunabelen registreert. Ook in deze exemplaarbeschrijving zit een herkomstmodule, waardoor de informatie voor de Vlaamse incunabelen binnenkort ook toegankelijk wordt. De groep zette het gesprek verder en verwoordde de nood aan meer overkoepelende initiatieven voor het ontsluiten van herkomstmerken.

Ludo Vandamme (voormalig wetenschappelijk medewerker Openbare Bibliotheek Brugge) kaartte in zijn presentatie het belang van het historisch onderzoek naar boekbanden aan en liet zien op welke manieren je boekbanden kan benaderen. Ook gaf hij enkele tips en tools mee voor de benadering van specifieke elementen van de band. Deze kwamen later terug in het gesprek rond de boekbanden van onze gastinstelling, Museum Plantin-Moretus.

Restauratieconverstatie

Na de lunch sprak Marijn de Valk over haar ervaring met het restaureren van oude drukken. Ze haalde enkele keuzes aan die je moet maken wanneer je naar deze objecten kijkt: In hoeverre accepteer je verval? Gebruik je nieuwe of oude materialen? en Hoe (on)belangrijk is de schoonheid van het eindresultaat? Dit en andere vragen zijn aandachtspunten die idealiter in conversaties tussen restaurator en conservator aan bod komen tijdens het restauratietraject.

En dan: boeken

We sloten de dag af met een show & tell in de leeszaal van het museum, waar conservator Zanna van Loon ons een selectie oude drukken uit de collectie liet zien. Fraaie boekbanden, zoals eentje van Christoffel Plantin zelf, en interessante conservatiecases passeerden de revue. Een oogstrelende afsluiter voor een geslaagde dag!

Ook deelnemen?

Wil je op regelmatige basis deelnemen aan de Collegagroep Oude Drukken, en op de hoogte worden gehouden van de activiteiten? Neem dan zeker en vast contact op met Heleen Wyffels. 

Wil je incidenteel deelnemen? Hou dan zeker de website van de Vlaamse Erfgoedbibliotheken en het STCV-project in het oog voor aankondigingen over nieuwe bijeenkomsten.